প্ৰণীতা সন্দিকৈ

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনে ধৰণৰ?

মই ভাবোঁ কম বেছি পৰিমাণে কবিতা সকলোৱে ভাল পায়। ময়ো ভাল পাওঁ, বিশেষকৈ মনোগ্ৰাহী কবিতাসমূহ চিঞৰি-চিঞৰি গাই ভাল পাওঁ।

আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?

ভাল লগা কবিতাই নিঃসংগতা দূৰ কৰিব পাৰে, সেয়ে মই কবিতা পঢ়োঁ।

কেনে ধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?

যি কবিতা বাস্তৱবাদী, সহজে বোধগম্য, যি কবিতাই জীৱনৰ সুখ-দুখৰ উপলব্ধি কৰাব পাৰে তেনে কবিতাই মোক তৃপ্তি দিয়ে।

সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?

অসমীয়া কবিতাৰ ইতিহাস অতি পুৰণি।বহু কেইজন স্বনামধন্য কবিয়ে অসমীয়া সাহিত্যৰ ভঁৰাল চহকী কৰিছে। অথচ বহুতো আধুনিক কবিয়ে কঠিন ,বছা বছা শব্দ প্ৰয়োগ কৰি কবিতা লিখিবলৈ চেষ্টা কৰিছে। মই ভাবোঁ ‘আবেগৰ বন্দী কবি নোহে নিয়মৰ’, কবিতাক নিয়মৰ মাজেৰে সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰি। কবিতা কবিৰ আবেগৰ স্বতঃস্ফূৰ্ত প্ৰকাশ।

কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান?

পাঠকৰ বোধগম্য হোৱা, সামগ্ৰিক জনজীৱনৰ লগত সম্পৰ্ক থকা কবিতাই পাঠকক আকৰ্ষিত কৰিব পাৰিব বুলি ভাব হয়। অৱশ্যে পাঠকো তেনেকৈ সচেতন আৰু অধ্যয়নপুষ্ট হ’ব লাগিব।

প্ৰণীতা সন্দিকৈ ডুমডুমা মহাবিদ্যালয়ৰ অৰ্থনীতি বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত অধ্যাপক।

গোবিন কুমাৰ খাউণ্ড

সাম্প্ৰতিক সময়ত অসমীয়া কবিতাক লৈ প্ৰায়ে সৰব আৰু নেতিবাচক আলোচনা শুনা যায়। সেই আলোচনাৰ পৰা কাকত-আলোচনীৰ সম্পাদনাকক্ষও সাৰি নাযায়। তীৰ্যক সমালোচনাৰে সামাজিক মাধ্যম ভৰি পৰে। কোনোবাই কয় কবিতা সৰল হ'ব লাগে, আন কোনোবাই কয় জটিল হʼলেও কথা নাই। কাৰণ কবিতাই কবিতাৰ কথাকে ক'ব। কেতিয়াবা কোনো কবিৰ (!) কবিতাক একাংশই কবিতা, আন একাংশই অকবিতা অথবা ‘জাবৰ’ আখ্যা দিলেও কবিসকলে  কবিতা নিলিখাকৈ থকা নাই। হোৱাই-নোহোৱাই নিতৌ অসমত শ-শ লোকে কবিতা লিখি থকাৰ সময়ত মনলৈ আহিছে-- ভামহে কোৱা কথা সাৰোগত কৰি কবিয়ে কবিতা লিখে নে বিশ্বনাথ কবিৰাজে কোৱাৰ দৰে ‘বাক্যং ৰসাত্মক কাব্যম’ৰ আধাৰত কবিতা লিখে। এইটোও বুজি নাপাওঁ ৱৰ্ডছৱৰ্থেনো কিয় কবিতাক ‘নিৰলাত সোঁৱৰা হিয়াৰ আবেগ’ বুলি কৈছিল। তথাপি কবিতা ভাল পাওঁ। কিয় ভাল পাওঁ সেই কথা পাছলৈ এৰি মনত পেলাইছোঁ কুঁহিপাঠত পঢ়া কোনো দিনে পাহৰিব নোৱৰা সেই পদ্যবোৰৰ কথা। যেনে-- 

  শুৱনি আমাৰ    গাওঁখন অতি
          শুৱনি গছেৰে ভৰা
  ডাল ভৰি ভৰি  ফল-ফুল লাগে
         কত পাওঁ তল সৰা ।

এইবোৰ পদ্যৰ যোগেদি লাভ কৰা গাঁও এখনৰ ছবি বুকুত লৈ ডাঙৰ হোৱাৰ সময়ত দেখিছিলোঁ লগৰ বহুতেই কবিতাৰ আখৰা কৰিছিল। কবিতাৰ মাজেদিয়েই কবি-সাহিত্যিকসকল সাহিত্যৰ বিশাল পৰিমণ্ডললৈ আহে আৰু অহা বাটতে বহু কবি হেৰাই যায়। বুকুত কবি হোৱাৰ বাসনা লৈ কিমানে জাতমৃত ৰূপ লৈছে তাৰ লেখ-জোখ নাই। মহাবিদ্যালয়ত পঢ়ি থকা সময়ত মোৰো এটা কবিতা মহাবিদ্যালয়ৰ আলোচনীত প্ৰকাশ হৈছিল। পিছে কিহৰ তাড়নাতনো লিখিছিলোঁ, নে আনে লিখা দেখিয়েই লিখিছিলোঁ তাৰ ব্যাখ্যা মোৰ ওচৰত নাই। কাৰণ কবি হোৱাৰ বাসনা মই সিমানতে ত্যাগ কৰি পাছলৈ যেতিয়া সাংবাদিকতাৰ জগতখনলৈ আহিলোঁ কবিতাৰ সলনি কবিয়ে অঁকাৰ দৰেই বাতৰিবোৰত  ফুলাম শব্দ  লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰাত সম্পাদনা বিভাগে ধমক দিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে এই বুলি যে বাতৰিত শব্দৰ ফুল নাবাছিলেও হ'ব। কথাটো ময়ো মন কৰিলোঁ যে বাতৰি গল্প, কবিতা অথবা উপন্যাসৰ দৰে সৃষ্টিশীল লেখা নহয়। নিজৰ অজ্ঞাতে বাতৰিবোৰত সৃষ্টিশীল মনটোৱে ভৰ কৰিবলৈ ধৰাৰ সময়ত মাজে মাজে আৰম্ভ কৰিলোঁ কবিতা লিখিবলৈ। কিন্তু সেইবোৰ কবিতা নহয় নহয় যেন লাগে। বিচাৰি বিচাৰি শব্দ কিছুমান গোটাই লিখি থাকোঁ, নিজে পঢ়োঁ আৰু ফালি পেলাওঁ। পাছত ভাবোঁ কবিৰ বাবেহে কবিতা। কবিয়েহে  মানুহৰ, প্ৰকৃতিৰ, জীৱনৰ, পাৰ্থিৱ-অপাৰ্থিৱ, সুন্দৰ, প্ৰেম-ভালপোৱাৰ নিখুঁত চিত্ৰায়ণ কৰিব পাৰে, কবিতাৰ মহত্বৰে, সৰলতাৰে, আৱেগেৰে, বিবেকেৰে। সেয়ে চাগৈ লেখক-জীৱনৰ আৰম্ভণি জনা-নজনাকৈ, বুজা-নুবুজাকৈ কবিতাৰ যোগেদিয়েই কৰি এসময়ত সাহিত্যৰ ভিন্ন ক্ষেত্ৰত লেখকসকলৰ প্ৰৱেশ ঘটে। কিন্তু এটা কথা ঠিকেই অনুমান কৰিব পাৰিছোঁ, সকলো মানুহৰ বুকুতে কবিতাই বাস কৰে, সেয়ে ইয়াৰ প্ৰকাশ-যন্ত্ৰণা বৰ কষ্টকৰ। সুদীৰ্ঘ সময় ধৰি উপন্যাসৰ জগতত বিচৰণ কৰি এটা কথা মৰ্মে-মৰ্মে উপলব্ধি কৰিছোঁ যে কবি আৰু কবিতাই মানুহৰ মনত যি ভাবৰ, চিন্তাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে গল্প-উপন্যাসে যেন ক্ষণিকতে সেই কাম কৰিব নোৱাৰে। কবিয়ে যেনেকৈ চিগাৰেটৰ পেকেটত কবিতা, গান লিখি পাঠকক চমকিত কৰিব পাৰে ঔপন্যাসিকসকলে, গল্পকাৰসকলে নিশ্চয় নোৱাৰে। কবিতা এটা কাটি-কুটি বছৰ বছৰ ধৰি বুকুত লৈ ফুৰা কবিসকলে ‘ফুল’ক লৈ কবিতা এটা লিখাৰ সময়ত যি কথা লিখিব ঔপন্যাসিক এজনে নিশ্চয় কাব্যিকতাৰ পৰা আঁতৰি আহি পৰিবেশ-পৰিস্থিতি, ফুলপাহৰ ৰূপ, ৰস, গন্ধ, ৰং-বিৰং, ডাল-পাত, ফুল আৰু চৰিত্ৰৰ সম্পৰ্ক-বিচ্ছেদৰ অৱতাড়নাৰে পাঠকক সুদীৰ্ঘ সময় কাহিনীৰ মাজত কৌতুহলী কৰি ৰখাৰ চেষ্টা কৰিব। কিন্তু কবিয়ে নিশ্চয় ফুলক লৈ কবিতা লিখিবলৈ ঔপন্যাসিকসকলে পৃষ্ঠাৰ পিছত পৃষ্ঠা খৰচ কৰাৰ দৰে নকৰে। জ্ঞানপীঠ বঁটাৰে সন্মানিত নীলমণি ফুকন ছাৰৰ সান্নিধ্যলৈ আহি উমান পাইছিলোঁ  প্ৰকৃত কবিয়ে কেনেকৈ কবিতাৰ সাধনা কৰে, কেনেকৈ শব্দৰ দৌল সাজি পাঠকৰ হৃদয়ত জোঁকাৰণিৰ সৃষ্টি কৰে। নীলমণি ফুকন ছাৰৰ গদ্য চিত্ৰকল্প, উপমাৰে ঠাহ খাই থকা ওজস্বী সাহিত্য। 

কবিয়ে উপন্যাস, গল্প কিমান পঢ়ে নাজানো, ঔপন্যাসিকসকলে, গল্পকাৰসকলে সততে বিচৰণ কৰে কবিতাৰ পৃথিৱীখনত। উপন্যাস এখনৰ আলোচনা-সমালোচনা কাচিৎহে হোৱা দেখা যায়। কিন্তু কবিতাৰ ক্ষেত্ৰত  কথাটো সুকীয়া। কবিতা যেন এক স্পৰ্শকাতৰ বিষয়। ইয়াৰ হীন-দেঢ়ি হোৱাটো কোনেও নিবিচাৰে। সেয়ে চাগৈ কেতিয়াবা ঔপন্যাসিক এজনে সংলাপেৰে, উপমাৰে, কথোপকথনৰ মাজেৰে প্ৰকাশ কৰিব নোৱৰা এক নিৰ্মম বাস্তৱৰ ছবি আঁকিবলৈ কবিতাৰ আশ্ৰয় লয়। মাজুলীৰ পৰা মই সঞ্জয় ঘোষে কৈছোঁ শীৰ্ষক উপন্যাসখনত 'ভালেমান দিন হ'ল ঘৰৰ মজিয়া গচকা নাই’ শিৰোনামৰ এটা কবিতা সংলগ্ন কৰিছিলোঁ। আচৰিত কথা পাঠকসকলৰ মাজত কবিতাটোৱে এক তীব্ৰ জোঁকাৰণিৰ সৃষ্টি কৰাই নহয় এটা চক্ৰই যাৰ বাবে বাৰে বাৰে হুমকি দিছিল কবিতাটো আঁতৰাই দিবলৈ। তেতিয়াই মনলৈ ভাব আহিছিল উপন্যাসখনৰ গোটেই কথাখিনি বুকুত লৈ ক্ষোভাগ্নিৰ দৰে যেন কবিতাটো জ্বলি আছে, ধোঁৱাই আছে কিতাপখনত। ভাব হয় কবিতাই কাহিনী, চৰিত্ৰ, পৰিৱেশ, পৰিস্থিতি, সামৰণি যেন একো নিবিচাৰে। কবি এজনৰ দৃষ্টিৰ সৈতে ঔপন্যাসিক এজনৰ দৃষ্টি একে হ'লেও সৃষ্টিৰ বাটত কবিৰ, কবিতাৰ মহত্ত্বৰ যেন তুলনা নাই। সেয়ে চাগৈ পৃথিৱীত কবি আৰু কবিতাৰ সংখ্যা নিচেই তাকৰ। যদিও শব্দৰ খেলা পাতি অহৰহ কবিৰ দৰে চিন্তাৰ চেতাৰ, ভাবৰ ভায়োলিন বজাই আছোঁ অসমৰ্থতাই কবিতাৰ কাৰুণিক কথকৰ দৰে বুকুত বিনাই আছে। কবিতা মোৰ বাবে এতিয়া মাথোঁ পাঠৰ বিলাস। সেয়ে ভাল কবিতা একোটা বিচাৰি ফুৰোঁ কবিৰ অৰণ্যত। কিন্তু সাম্প্ৰতিক সময়ত হৃদয় জোঁকাৰি যোৱা, চিন্তাৰ চুলি ছিঙা কবি আৰু কবিতাই বা ক'ত?

গোবিন কুমাৰ খাউণ্ড বৰ্তমান সময়ৰ এগৰাকী গুৰুত্বপূৰ্ণ ঔপন্যাসিক আৰু সাংবাদিক।

ড^০ পৰমানন্দ মহন্ত

সংস্কৃত কাব্যগ্ৰন্থত কয়, কবি হেনো স্ৰষ্টা আৰু দ্ৰষ্টা। সেয়ে কবিতা হ’ল সৃষ্টি আৰু দৃষ্টি। এনেবোৰ কথাই মোক কবিতাৰ বিষয়ে জানিবলৈ দিলেও মই নিজৰ মতেই কবিতা বিচাৰ কৰোঁ। মোৰ বাবে কবিতা, ছবি, সংগীত আৰু গণিত একে শাৰীৰ ‘বস্তু’/বিষয়—এই আটাইকেইটাই মানুহৰ নিজা সৃষ্টি। কবিয়েই কেৱল স্ৰষ্টা নহয়, চিত্ৰশিল্পী এজনো, সংগীতকাৰ এজনো, গণিতজ্ঞ এজনো স্ৰষ্টা। নিৰ্দিষ্ট প্ৰমেয়ৰে তেওঁলোকে নিজৰ নিজৰ বিষয়বোৰ সৃষ্টি কৰে। এই প্ৰমেয়বোৰো কঠিন বাস্তৱৰ অভিজ্ঞতাৰপৰাই অহা। অভিজ্ঞতাৰ কষটি শিলৰ অবিহনে প্ৰমেয়ৰ অস্তিত্ব নাই। এই ‘বস্তু’/বিষয় কেইপদৰ এটাৰ বিষয়েও সম্পূৰ্ণকৈ বুজা টান যদিও গণিতৰ বাহিৰে আন কেউটাকে হৃদয়ৰ লগত জুৰিব পাৰে সকলোৱেই। কাৰণ এই আটাইবোৰেই বিমূৰ্ত। পঢ়ুৱৈয়ে, দৰ্শকে, শুনোতাইহে নিজাববীয়াকৈ কৰা অনুভৱেৰে ইবোৰক মূৰ্ত, সাকাৰ কৰি তোলে। গণিতৰ কথা ইয়াত নকওঁ—এজন গণিতজ্ঞই সগৰ্বে কৈছিল গণিত যিমানেই ব্যৱহাৰিক দিশৰ পৰা দূৰৈত, ই সিমানেই বিশুদ্ধ, সত্য। কোনো ব্যৱহাৰত নহা গণিতহে আচল গণিত। কিন্তু কবিতাৰ কথা বেলেগ—ভাষা এটাৰ শব্দ আৰু ব্যাকৰণৰ সামান্য জ্ঞান থকা জনেও কবিতাৰ আবেদন অনুভৱ কৰিব পাৰে সামান্যভাৱে হ’লেও। কিয়নো কবিতাৰ বিশেষ আকৰ্ষণ শব্দৰ প্ৰয়োগতেই, শব্দৰ গাঁথনিয়ে কবিতাৰ লয় গঢ়ে, ছন্দ গঢ়ে, অৰ্থ গঢ়ে। ডাঙৰ কথা হ’ল শব্দবোৰে লগ লাগি এনে এক ব্যঞ্জনা সৃষ্টি কৰে যে বিভিন্ন ভাবৰ অনুভূতি সঞ্চাৰ হয়। কবিতাই মানুহৰ অনুভূতিৰ সূক্ষ্মতা, বৈচিত্ৰ্য প্ৰকাশ কৰে। আটাইতকৈ ডাঙৰ কথা হ’ল কবিতাই প্ৰেমৰ কথাই কয়। মানৱীয় প্ৰেম, মানৱীয়তাৰ বহল পথাৰখনৰ কথা। কবিতাত শব্দই সৃষ্টি কৰা অলৌকিক চেতনাই আমাক সমৃদ্ধ কৰে,–মানুহ হোৱাৰ গৌৰৱ অনুভৱ কৰায়। এইবোৰ কাৰণেই মাজে মাজে কবিতাৰ ওচৰ চাপোঁ—দুখৰ লগৰীয়া কবিতা, নিঃসংগতাৰ লগৰীয়া কবিতা, সুখ আৰু আনন্দৰ, হাঁহি-কান্দোনৰ লগৰীয়া কবিতা।

একো নুবুজিলেও কিছুমান কবিতা ভাল লাগে কেৱল শব্দৰ জনজননিৰ কাৰণেই। যি কবিতাত লয় বিচাৰি নাপাওঁ সেই কবিতা মই পঢ়িব নোৱাৰোঁ। ভাল লগা কবিতাৰ অৰ্থ বুজি নাপালেও মনত পেলাওঁ বিষ্ণু দেৰ কবিতাত থকা শ্যেলীৰ কথাটো—কবিৰ মন হেনো ‘নিভন্ত আঙ্গাৰ/কবিতাৰ শিখা জ্বলে/কম বেশি হাওয়াৰ দমকে’। বতাহে জ্বলাই দিয়া মনৰ নুমাই যোৱা আঙঠাৰপৰা ওলোৱা কবিতাৰ ওপৰত কবিৰে নিয়ন্ত্ৰণ নাথাকে, আমি কিয় অৰ্থ বিচাৰি হায়ৰাণ হওঁ?

ড^০ পৰমানন্দ মহন্ত অসমৰ এগৰাকী বিশিষ্ট লেখক আৰু অসমত বিজ্ঞান জনপ্ৰিয়কৰণ আন্দোলনৰ অন্যতম গুৰি-ধৰোঁতা। তেওঁ ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত অধ্যাপক।

Asfia Ahmed

As an educated person what is your relation with poetry?

Any person who has the sensitivity to understand humanity, compassion and empathy will always be in a higher level of metaphysical plane and the thoughts will resound in a poetry form. That is my relation with poetry. You may be educated but if you don’t have the qualities of a Sufi, or a minstrel poetry will have no meaning to the person. To me poetry is divine.

Why do you read poems if you read poems at all?

We read poems because we find solace and peace in them. When we are dissatisfied with the world in reality we seek peace and happiness in poetry.

What type of poems do you like best?

I like poetry that paints pictures of nature in words which you can visualize. Or even the happiness of a mother who has unconditional love or the world of an innocent child.

What is your opinion on contemporary Assamese poetry?

I think that there is a transitional phase in the language of contemporary Assamese poetry. This is because of the thought processes changing due to the transition in society.

Do you have any suggestion for the poets today?

The poets of today must discuss and review the considerable changes that have taken place in the world of poetry and for better understanding the difficult Assamese words must have a foot note. This will help the poetry readers to understand what the poetry is trying to convey.

Asfia Ahmed is a certified storyteller, voice over artist and script writer based in Gurgaon, Haryana.