Monthly Archives: September 2022

Do you remember Arundhati

By Navakanta Barua

At night in the rains do you remember your poet 
Arundhati
The dim light making oblivious 
Of the evening smell of your bun 
Do you remember
Arundhati

In the moonlight or gloom 
In love or sadness  cryptic poems
Between us lay the unseen barriers of broken dreams 
Do you remember
Arundhati

Do you remember
The pearls on the dub grass
In the cloud of hair 
The gliding moons of the slim fingers
(For a tide there was no sea) 
Even at the touch cold as ice
How soothing it was 
Arundhati

Arundhati
An instant nest for the bird that came flying 
Braving the storm across the skies 
After a host of dreams
In the crowded snatches of sleep 
That lone sleepless night
Do you remember Arundhati

At night in the rains do you remember
Arundhati

Translated by Nirendra Nath Thakuria

Click here to read the original Assamese poem.

Navakanta Barua (b.1926-d.2002) was a noted Assamese poet, novelist and translator.

Nirendra Nath Thakuria, retired Associate Professor of English, is a translator.

কবিয়ে নিজৰ সামাজিক দায়বদ্ধতাক কেতিয়াও পাহৰি যোৱা উচিত নহয়

বীৰ্কে বি. থাপা

birke b thapa
বীৰ্কে বি. থাপা

কবিতাৰ মই এজন অতি ছিৰিয়াছ পাঠক। সৰুৰে পৰাই মই কবিতা পঢ়ি আহিছোঁ। বিংশ শতিকাৰ আশীৰ দশকটো মোৰ যৌৱনৰ এটা সোণালী কাল। সেই সময়ছোৱাত আমি হেম বৰুৱা, নৱকান্ত বৰুৱা,হীৰেন ভট্টাচাৰ্য, নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ আদি অগ্ৰজ কবিৰ উপৰি আশীৰ দশকত আত্মপ্ৰকাশ কৰি নিজা একোটা শৈলীৰে সেই সময়ৰ অগ্নিগৰ্ভা পৰিস্থিতিক লৈ কবিতা লিখি সুখ্যাতি লাভ কৰা সমীৰ তাঁতী, সনন্ত তাঁতি, নন্দ সিং, বিপুলজ্যোতি শইকীয়া, ৰফিকুল হুচেইন, ৰাজু বৰুৱা, মেঘালী ফুকন আদিৰ কবিতা খুব পঢ়িছিলোঁ।হীৰেন ভট্টৰ ‘দেশ বুলিলে আদেশ নালাগে’ৰ দৰে বিপ্লৱী ভাবাপন্ন কবিতাসমূহে আমাৰ চেতনাক যেনেদৰে বিদ্ৰোহী কৰি তুলিছিল তেনেদৰে ‘মমডাল এনেকৈ জ্বলি থকা দেখিলে মোৰ দুখ লাগি যায়/তাতকৈ ব’লা, এন্ধাৰতে বহোঁ’ৰ দৰে কবিতাসমূহে আমাৰ মনবোৰ ৰোমাণ্টিক বিষাদেৰে আৱৰি পেলাইছিল। সেইদৰে সনন্ত তাঁতিৰ বিদ্ৰোহী কবিতাসমূহ পঢ়ি আমাৰ মনবোৰ সাম্যবাদী চেতনাৰে উদ্বুদ্ধ হৈ উঠিছিল। সৰ্বহাৰাৰ দুৰ্জেয় শক্তিৰে শোষণমুক্ত সমাজ গঢ়াৰ সপোন জাগি উঠিছিল দুচকুত। মেঘালী ফুকনৰ কবিতাত প্ৰতিফলিত হোৱা গ্ৰাম্য আৰু নৈসৰ্গিক দৃশ্যবোৰে আমাৰ ল’ৰালিৰ ৰম্যভূমি পথাৰ, নৈ-জান-জুৰি, বোকা-পানী, খাল-দোং আদিক এনেদৰে সজীৱ কৰি তুলিছিল যে আমিও গ্ৰাম্য আৰু নৈসৰ্গিকতাৰ প্ৰেমত পৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিলোঁ। মেঘালী ফুকনৰ কবিতাত অনুৰণিত নিভাঁজ অসমীয়া শব্দবোৰেৰে উপচি পৰিছিল আমাৰ মন-প্ৰাণ।

এনেকৈয়ে কবিতাৰ প্ৰেমত পৰিছিলোঁ সৌ তাহানিতে। তাৰ পাছতে কবিতাই তাৰ সুদীৰ্ঘ পথপৰিক্ৰমাত অনেক পৰিৱৰ্তন লাভ কৰিলে। একবিংশ শতিকাৰ নতুন প্ৰজন্মৰ কবিতাত প্ৰকাশ পোৱা নতুন শৈলী, নিৰ্মাণ-ৰীতি, প্ৰতীক আৰু চিত্ৰকল্পৰ ব্যৱহাৰেও আমাক যথেষ্ট আকৃষ্ট কৰে। নতুন প্ৰজন্মৰ কবিতাত প্ৰকাশ পোৱা ভাবৰ গভীৰতা আৰু বিষয়বস্তুৰ নতুনত্ব ভাল লাগে। আজিৰ কবিতা দুৰ্বোধ্য বুলি উঠা অভিযোগ সত্ত্বেও প্ৰণব কুমাৰ বৰ্মনৰ দৰে কিছুসংখ্যক কবিৰ কবিতাত দেখা পোৱা প্ৰবল সামাজিক দায়বদ্ধতা, শ্ৰেণীহীন সমাজ গঢ়াৰ স্বপ্নাতুৰ মন, ধৰ্মীয় সাম্প্ৰদায়িকতাৰ বিষবাষ্প কঢ়িওৱা শক্তিবোৰৰ বিৰুদ্ধে মুক্তভাৱে থিয় দিব পৰা নিৰ্ভীকতা আদিয়ে আমাৰ মনত সদায়ে এক আশাবাদ জগাই তোলে। সমাজ পৰিৱৰ্তনৰ ক্ষেত্ৰত নতুন প্ৰজন্মৰ কবিতাই এটা উল্লেখযোগ্য ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিব বুলি আমি বিশ্বাস কৰোঁ।

বহুতে কয় যে মানুহে ৰস আস্বাদনৰ বাবেই কবিতা পঢ়ে। আগতে হয়তো তেনেকুৱা কিবা এটা আছিল। আমাৰ কৈশোৰ আৰু যৌৱনৰ দিনবোৰতো আমি কবিতা পঢ়িছিলোঁ কেৱল ৰস আস্বাদনৰ বাবে। যৌৱনৰ দিনবোৰত পঢ়া প্ৰেমৰ কবিতাবোৰত নিজৰ অন্তৰ্বেদনা, আৱেগ-অনুভূতিৰ মিল দেখি আমোদ পাইছিলোঁ। কিন্তু বয়স বাঢ়ি অহাৰ লগে লগে কবিতা পঢ়াৰ উদ্দেশ্য কেৱল ৰসাস্বাদনেই হৈ থকা নাই। আজি মই কবিতা পঢ়োঁ নতুন প্ৰজন্মৰ মানসিকতা, সামাজিক দায়বদ্ধতা, অধ্যয়নৰ গভীৰতা আদি বিষয়বোৰ জনাৰ উদ্দেশ্যেৰে। যিসকল কবিৰ কবিতাত জীৱনৰ সত্যক আৱিষ্কাৰ কৰোঁ সেইসকল কবিৰ কবিতাই মই বাৰে বাৰে পঢ়োঁ—আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰোঁ আজিৰ প্ৰজন্মৰ দৃষ্টিভংগীক। নতুন প্ৰজন্মৰ বহু কবিয়ে প্ৰেমক লৈ অজস্ৰ কবিতা লিখিছে, যিবোৰ কবিতা পঢ়িবলৈ বা আবৃত্তি কৰিবলৈ ভাল। কিন্তু সুগভীৰ জীৱন-দৰ্শন আৰু সততা নথকা কবিতাই কেতিয়াও মনত স্থায়ী সাঁচ পেলাব নোৱাৰে। নীলিম কুমাৰৰ প্ৰেমৰ কবিতাসমূহত মই সদায়ে নতুনত্ব বিচাৰি পাওঁ—জীৱনক পৰ্যৱেক্ষণ কৰা নতুন দৃষ্টিভংগী বিচাৰি পাওঁ। নীলিম কুমাৰৰ ‘জোনাক ভাল পোৱা তিৰোতাজনী’ শীৰ্ষক কবিতাত প্ৰতিফলিত হোৱাৰ দৰে নাৰীৰ মান-অভিমান আদিৰ দৰে সূক্ষ্মাতিসূক্ষ্ম বিষয়বোৰ মই বিচাৰি চলাথ কৰোঁ নতুন প্ৰজন্মৰ কবিতাত। কাৰণ, সামাজিক দায়ৱদ্ধতাৰ লগে লগে নাৰীৰ আৱেগ-অনুভূতি, সমানাধিকাৰ আদিৰ প্ৰতি সহমৰ্মিতা আজিৰ সময়ৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত এক অত্যন্ত প্ৰয়োজনীয় বিষয় হৈ পৰিছে। নতুন প্ৰজন্মৰ কবিতাত এনেবোৰ বিষয় মই নিৰন্তৰ অন্বেষণ কৰোঁ।

গল্প, কবিতা, নাটক, উপন্যাস আদি সাহিত্যৰ সকলোবোৰ ক্ষেত্ৰৰে প্ৰধান বিষয় হৈছে প্ৰেম। এই প্ৰেম কেৱল নাৰী আৰু পুৰুষৰ প্ৰেমেই নহয়, এই প্ৰেম হ’ব পাৰে মানুহৰ প্ৰতি প্ৰেম, জাতিৰ প্ৰতি প্ৰেম, দেশৰ প্ৰতি প্ৰেম, প্ৰকৃতিৰ প্ৰতি প্ৰেম, নিঃসংগতাৰ প্ৰতি প্ৰেম, সংগীত, শিল্প-কলাৰ প্ৰতি প্ৰেম, জীৱৰ প্ৰতি প্ৰেম, নিঃস্ব-সৰ্বহাৰাৰ প্ৰতি প্ৰেম অথবা নিৰ্দিষ্ট একোটা আদৰ্শৰ প্ৰতি প্ৰেম।কবিৰ কবিতাসমূহতো এই প্ৰেম প্ৰতিফলিত হয়। এই কবিতাবোৰেই মোৰ ভাল লাগে। কিন্তু মই ভাবোঁ, কবিতাত কেৱল সৰল চিত্ৰণ নাথাকি তাত সমাজৰ প্ৰতি একোটা বাৰ্তা (message) থকা উচিত। আজিৰ কবিয়ে নিজৰ সামাজিক দায়বদ্ধতাক কেতিয়াও পাহৰি যোৱা উচিত নহয়। সুন্দৰ শব্দ, বাক্য-সজ্জা, চিত্ৰকল্প আদিৰে আদৰ্শ-নৈতিকতাহীন কবিতা লিখি চমক সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰাতকৈ আজিৰ প্ৰজন্মৰ কবিয়ে তেওঁলোকৰ কবিতাৰ মাজেৰে সামাজিক দায়ৱদ্ধতাক প্ৰকাশ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা উচিত। সেইদৰে নতুন চিন্তা-চেতনাৰে জীৱনক পৰ্যৱেক্ষণ কৰা কবিতাসমূহেও আমাৰ দৰে পাঠকৰ চিন্তাৰ দ্বাৰ মুকলি কৰে। এনেধৰণৰ গভীৰ ভাবোদ্দীপক কবিতাই মোৰ প্ৰিয়।

সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতাৰ প্ৰতি মই সদায়ে আশাবাদী। সঁচা কথা যে, কবি নীলিম কুমাৰে কোৱাৰ দৰে সম্প্ৰতি বিভিন্ন কাকত-আলোচনী আৰু সামাজিক মাধ্যমসমূহত প্ৰকাশ পোৱা বহুসংখ্যক কবিতাই ‘অকবিতা’। এই কথাষাৰক লৈ এসময়ত যথেষ্ট বিতৰ্কৰো সূত্ৰপাত হৈছিল। কিন্তু কবিতাৰ এগৰাকী ছিৰিয়াছ পাঠক হিচাপে আমিও উপলব্ধি কৰোঁ যে সাম্প্ৰতিক কালৰ বহু কবিয়েই চমক সৃষ্টি কৰাৰ উদ্দেশ্যে জটিল শব্দ, বাক্যসজ্জা আৰু প্ৰতীক-চিত্ৰকল্প আদিৰে তেনেই দুৰূহ কবিতা লিখাত ব্ৰতী হৈছে। মই ভাবোঁ, কবিতা সহজবোধ্য হোৱাই মংগলজনক। আজিৰ কবিয়ে মনত ৰখা দৰকাৰ যে কবিতা হৈছে চিত্ৰশিল্পৰ দৰেই এক অত্যন্ত জটিল শিল্পকৰ্ম। অসাৱধানবশতঃ পৰা সামান্য এডাল আঁক বা ৰেখাৰ বাবে যিদৰে গোটেই ছবিখনেই নষ্ট হৈ যায়, ঠিক সেইদৰে এটা মাত্ৰ  শব্দ বা বাক্যৰ ভুল প্ৰয়োগৰ বাবে কবিতাৰ সমস্ত অন্তৰ্নিহিত ভাব বা শিল্পগুণ বিনষ্ট হ’ব পাৰে।

কি এই কবিতা? কবিতাৰ সাৰ্বজনীন সংজ্ঞা আজিলৈকে সম্ভৱ কোনেও দিব পৰা নাই। কবি ৱৰ্ডছৱৰ্থৰ সংজ্ঞা অনুসৰি সাধাৰণতে ভাবৰ স্বতঃস্ফূৰ্ত প্ৰকাশেই কবিতা বুলি বহুতে ক’ব খোজে যদিও এই কথাও সত্য যে, আমাৰ মন-মস্তিষ্কত দোলা দি থকা অলেখ চিন্তা-ভাবনাৰ  বেছিভাগেই হয়তো শৃংখলিত আৰু সুবিন্যস্ত নহয় আৰু সেয়ে আৱেগিক মুহূৰ্তত উথলি উঠা ভাবৰ স্বতঃস্ফূৰ্ত প্ৰকাশেই যে কবিতা—এই সংজ্ঞা বহু সময়ত মানি ল’বলৈ অসুবিধা হয়। বৰঞ্চ এই কথাহে সত্য যে অন্তৰত উথলি উঠা ভাব বা উপলব্ধিক অবিকৃতভাৱে প্ৰকাশ কৰাৰ তাগিদাতে কবিতাক বাৰে বাৰে ভাঙি-পিটি গঢ়া হয়, নিৰ্মাণ কৰা হয়। ডমহেন্দ্ৰ বৰাৰ মতে, কবিতা ৱৰ্ডছৱৰ্থে কোৱাৰ দৰে কেৱল আৱেগৰ অভিব্যক্তিয়েই নহয়, ইয়াত বৌদ্ধিক আৰু কল্পনাপ্ৰৱণতাৰ দিশ দুটাও সংলগ্ন হৈ থাকে।

কবিতা সৃষ্টিৰ প্ৰথম চৰ্তই হৈছে জীৱন আৰু জগতক সূক্ষ্মভাৱে উপলব্ধি কৰিব পৰাৰ সামৰ্থ্য। এই উপলব্ধিয়েই স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে কবিতাৰ ৰূপ লয়। কিন্তু কবিতাত ব্যৱহৃত শব্দ অথবা বাক্যসজ্জাবোৰক অভিব্যক্তিপূৰ্ণ কৰি তুলিবলৈ সূক্ষ্ম আৰু সচেতন মগজুৰে পুনৰ্নিমাণ কৰা হয়।

কিন্তু বহুসময়ত দেখা যায় যে কিছুসংখ্যক কবিয়ে তৎমুহূৰ্ততে কবিতা একোটা লিখি চমক সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। এনে কবিতাৰ সৰহ সংখ্যকেই ছিৰিয়াছ পাঠকৰ হৃদয় স্পৰ্শ কৰিব নোৱাৰে। সামাজিক মাধ্যমত প্ৰকাশিত কবিতাসমূহত সততে দেখিবলৈ পোৱা অজস্ৰ লাইক-কমেণ্টেই কেৱল একোটা কবিতাৰ  মান নিৰূপণৰ প্ৰকৃত মাপকাঠি হ’ব নোৱাৰে। সেইদৰে কাকত-আলোচনীসমূহো ‘অকবিতা’ প্ৰকাশত বহুখিনি জগৰীয়া।কেইবাখনো আগশাৰীৰ আলোচনীতো মাজে-সময়ে তেনে কবিতা প্ৰকাশ পোৱা পৰিলক্ষিত হয়। গভীৰ অন্তৰ্দৃষ্টি, জীৱন আৰু জগত সম্পৰ্কে সূক্ষ্ম অনুভূতি, ইতিহাস-চেতনা, মনস্তাত্ত্বিক অধ্যয়ন, মানৱীয় অনুভূতি, ঐতিহ্য আৰু প্ৰমূল্যৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধা, প্ৰগতিশীল চেতনা ইত্যাদি অবিহনে কবিতাৰ সৃষ্টি যেনেদৰে অসম্ভৱ, তেনেদৰে কবিতাৰ বিচাৰো সম্ভৱপৰ নহয়। কিন্তু কিছু সংখ্যক কবিৰ ‘অকবিতা’বোৰক বাদ দি সাম্প্ৰতিক কালত অসমীয়া কাব্যজগতত বহু ভাল কবিতাও সৃষ্টি হৈছে—যি কথাক আমি স্বীকাৰ কৰিবই লাগিব। ইতিবাচক কথা এয়ে যে কবিতাৰ নিৰ্মাণশৈলীত দোষ-ত্ৰুটি থাকিলেও সাম্প্ৰতিক কালৰ অসমীয়া কবিসকলৰ কবিতাত প্ৰতিফলিত হোৱা এটা উল্লেখযোগ্য বৈশিষ্ট্য হৈছে সমাজ চেতনা। আজিৰ কবিয়ে তেওঁলোকৰ কবিতাৰ মাজেৰে শ্ৰেণী-বৈষম্যহীন সমাজ গঢ়াৰ প্ৰগতিশীল মানসিকতাক সততে প্ৰকাশ কৰা দেখা যায়। ধৰ্মীয় সাম্প্ৰদায়িকতাৰ বিষবাষ্পৰে এচাম লোকে দেশখন কলুষিত কৰি তুলিবলৈ অপচেষ্টা কৰি থকা সময়ত আমাৰ বহুসংখ্যক নতুন প্ৰজন্মৰ কবিয়ে তেওঁলোকৰ কবিতাৰে তেনে অপশক্তিৰ বিৰুদ্ধে মূৰ দাঙি উঠা অত্যন্ত শুভ লক্ষণ।

আজিৰ প্ৰজন্মৰ কবিসকলৰ প্ৰতি মোৰ আহ্বান এয়ে যে আপোনালোকে শিপাক পাহৰি নাযাব। নিজৰ জন্মভূমি, সমাজ, দেশৰ ঐতিহ্যক শ্ৰদ্ধা কৰি প্ৰবল এক সামাজিক দায়বদ্ধতাৰে কবিতা লিখাত ব্ৰতী হওক। জটিল শব্দেৰে দুৰূহ কবিতা লিখি চমক সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰাৰ পৰিৱৰ্তে সহজভাৱে কবিতা লিখাত গুৰুত্ব দিয়ক। কেৱল বিলাসী ৰেষ্টুৰেণ্টত আয়োজিত কবি-সন্মিলনসমূহত স্পন্দিত সুৰেৰে স্পীকাৰত কবিতা পাঠ কৰি, জাউৰিয়ে জাউৰিয়ে হাত-চাপৰি পোৱাটোৱেই আপোনাৰ কবিতাৰ উদ্দেশ্য হোৱা উচিত নহয়। আপোনালোকে এনে কবিতা লিখক যি কবিতাই বৃহত্তৰ সংখ্যক সৰ্বসাধাৰণ পাঠকৰো হৃদয় স্পৰ্শ কৰিব পাৰে, তেওঁলোকক আন্ধাৰ ৰাতিৰ বাট দেখুৱাব পাৰে।

বীৰ্কে বি. থাপা এগৰাকী লেখক। বৃত্তিত তেওঁ এগৰাকী শিক্ষক।

Distressing

By Nirmalprabha Bordoloi

I saw him trotting away
In a late afternoon 
Along the path through the field.

With a head covering on
And a yoke bending 
Under bundles of rice stalks
Swaying to soft music.

They all followed suit
Golden sunshine of Aghon 
The thatch house neighborhood 
The earthen byelane through bamboo clusters
And the flock of singing birds.

He went on and on and passed out of sight. 
Who can tell
If he will return at all
In this life ?

Translated by Ananda Bormudoi

Click here to read the original Assamese poem.

Nirmalprabha Bordoloi (b.1933-d.2004) was an Indian poet, lyricist and folklorist of Assam.

গীটাৰৰ তাঁৰৰ দৰে টনটনীয়া হৈ থকা কবিতাই চাগৈ ভাল কবিতা

পল্লৱ প্ৰাণ গোস্বামী

পল্লৱ প্ৰাণ গোস্বামী
পল্লৱ প্ৰাণ গোস্বামী

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনে ধৰণৰ?

 কবিতাৰ সৈতে মোৰ সম্পৰ্কটো মোটামুটি তিনি তৰপীয়া৷ স্বাভাৱিকতে প্ৰথমটো পঢ়ুৱৈ হিচাপে৷ পাঠ্যপুথিৰ কবিতাৰ পৰা আলোচনী-বাতৰিকাকত-সংকলনৰ কবিতা হৈ ছচিয়েল মিডিয়াৰ কবিতালৈ কবিতাক উপেক্ষা নকৰাকৈ চলি আহিছোঁ৷ দ্বিতীয় সম্পৰ্কটো কবিতাৰ এগৰাকী অনিয়মীয়া চৰ্চাকাৰী হিচাপে৷ স্কুলীয়া দিনত আৰম্ভ হোৱা অভ্যাসটো অৱশ্যে পাছলৈ কমিল৷ তৃতীয় সম্পৰ্কটো হʼল— কবিতা সম্পৰ্কীয় লেখা, আলোচনা, সমালোচনা আদি লেখাৰ পাঠক হিচাপে৷ সঁচা কথা কʼবলৈ গʼলে এই তৃতীয় বিষয়টোৱে মোক বেছি আনন্দ দিয়ে৷ এটা কবিতাৰ মাজেৰে নিজৰ যাত্ৰা আৰু আন এজনৰ যাত্ৰাৰ তুলনা, যাত্ৰাপথত নিজে আৰু আন এজনে আৱিষ্কাৰ কৰা অনেক খুটি-নাটিয়ে সততে মোক উত্তেজিত কৰি ৰাখে৷ কত শাখা-প্ৰশাখাৰে কবিতা একোটাৰ আলোচনা হʼব পাৰে, সেই বিষয়টো প্ৰথমবাৰলৈ অনুভূত কৰাইছিল বাঙালী কবি, ঔপন্যাসিক, প্ৰাবন্ধিক জয় গোস্বামীৰ ৰৌদ্ৰ ছায়াৰ সংকলন শীৰ্ষক কিতাপখনে৷ আজিও এই কিতাপখনে মোক বিমল আনন্দ প্ৰদান কৰে৷ অসমীয়া ভাষাত তেনে ধৰণৰ আলোচনা দেখাৰ লোভটো থাকি যায়!

আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?

কবিতা কিয় পঢ়োঁ বুলিলে উত্তৰটো পোনে পোনে দিয়া টান৷ গল্প এটা পঢ়াৰ কাৰণ, উপন্যাস এখন পঢ়াৰ কাৰণ, প্ৰবন্ধ এটা পঢ়াৰ কাৰণ সেই সেই বিষয়ে নিৰ্ধাৰণ কৰি দিয়াৰ দৰে কবিতায়ো বোধহয় কবিতা পঢ়াৰ কাৰণ নিৰ্ধাৰণ কৰি দিয়ে৷ আনন্দৰ বাবে? আৱিষ্কাৰৰ আনন্দৰ বাবে? হʼব পাৰে৷

কেনে ধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?

বিভিন্ন সময়ত বিভিন্ন ধৰণৰ কবিতাই মানসিক-বৌদ্ধিক তৃপ্তি দিয়ে৷ কেতিয়াবা সৰলতাই, কেতিয়াবা অভিনৱত্বই তৃপ্তি দিয়ে৷ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ বৰগীতৰ কাব্য, কবীৰৰ দোহাৰ কাব্যই মন-প্ৰাণ ভৰাই তোলে৷ আৰু সততে হৃদয় আলোড়িত কৰে বুদ্ধিদীপ্ততা আৰু সাহিত্যিক চাতুৰ্যই৷ সেয়ে হয়তো সম্প্ৰতি ছচিয়েল মিডিয়াত শ্ৰীজাতে লিখা বুদ্ধিদীপ্ত আৰু সাহিত্যিক সৌন্দৰ্যৰে চিকমিকাই থকা কবিতাবোৰ বিচাৰি বিচাৰি পঢ়োঁ, কবীৰ সুমনৰ গানৰ কাব্য বাৰে বাৰে শুনো৷

সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?

সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কত মোৰ অনুভৱ নাতিশীতোষ্ণ৷ ভালেমান ভাল কবিতা লিখা হৈ উঠিলেও কʼৰবাত যেন কিবা এক স্থবিৰতা! হয়তো একেধৰ্মিতাৰ স্থবিৰতা, হয়তো অতীততে থকাৰ প্ৰৱণতাৰ স্থবিৰতা, হয়তো ক্লিচেৰ স্থবিৰতা…! কবিতা লিখাত বিৰতি পৰা নাই, কিন্তু এই মুহূৰ্তত ʼঅসমীয়া কবিতাʼ বুলি চিনাকি দিবলৈ কিবা এক বৈশিষ্ট্যৰ অভাৱ যেন লাগে৷ সেই কাৰণেই হয়তো ব্যক্তিগতভাৱে নীলমণি ফুকনকে অসমীয়া কবিৰ ভিতৰত একেবাৰে শেহতীয়া আধুনিক কবি যেন লাগে৷ তথাপি এই আশা নিশ্চিতভাৱে আছে—  ভাল কবিতাবোৰ অচিৰেই একগোট আৰু সঘন হʼব, কবিসকলে নিজা একোটা বলিষ্ঠ কণ্ঠস্বৰ পাব, অসমীয়া কবিতাই জগতৰ সমীহ আদায় কৰিব৷

কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান?

কবিসকললৈ মোৰ আহ্বান হয়তো ওপৰৰ দফাটোতে সোমাই আছে৷ তাৰ উপৰি কʼব খুজিছোঁ, যিকোনো লেখাৰ ক্ষেত্ৰত অধ্যয়নৰ গুৰুত্ব অনেক৷ গদ্য-পদ্যৰ পাঠ, কবিতা সম্পৰ্কীয় আলোচনাৰ পাঠে কবিসকলক নিশ্চিতভাৱে উপকৃত কৰে৷ এই প্ৰসংগতে মনত পৰিছে, আমি কবিতা লিখাৰ কচৰৎ কৰাৰ কথা শুনি কবি হীৰেন ভট্টাচাৰ্যই অতি আন্তৰিকতাৰে কৈছিল— “ভাল কবিতা লিখিবলৈ ভাল গদ্য পঢ়িবা”৷ কথাটো আমি মানি আহিছোঁ— গদ্য লিখাৰ ক্ষেত্ৰত ভাল কবিতাৰ অধ্যয়নে আৰু কবিতা লিখাৰ ক্ষেত্ৰত ভাল গদ্যৰ অধ্যয়নে সদায় সহায় কৰে৷ আমাৰ এটা চুটি লেখাত কবিতাক গণিতৰ লগত তুলনা কৰিছিলোঁ— অংক যিদৰে কিছুমান যুক্তিৰ নিকপকপীয়া সাজোন, কবিতাও সেই ধৰণেই নিকপকপীয়া হোৱা উচিত৷ মেদবৰ্জিত, যুক্তিযুক্ততাৰে গীটাৰৰ তাঁৰৰ দৰে টনটনীয়া হৈ থকা কবিতাই চাগৈ ভাল কবিতা!

পল্লৱ প্ৰাণ গোস্বামী এগৰাকী সমসাময়িক লেখক আৰু নীলা চৰাই নামৰ অসমীয়া ই-আলোচনীৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক।

The Return

By Hemanga Biswas

The boy didn’t come back

With only two kilograms of thirst inside
The empty bag riddled with bullets
Has been lying near the drain smeared with blood 
At noon.

From the queue for ration
The boy hasn’t returned till today.
The hungry mother with her naive eyes
Keeps on waiting—
He’ll come.

The other day a shower of rain
Washed the public road of blood stains.
In the cow-dung covered graveyard
On each and every thorn of the desolate Modar
Puddles of blood
Bloomed as flowers.
There spring has arrived :

Waves of red flags
Sounds of procession at the distance
She came out.

“He is coming?”

Translated by Uttam Duorah

Click here to read the original Assamese poem.

Hemanga Biswas (b.1912-d.1987) was an Indian poet, singer, composer, author and political activist.

Uttam Duorah, the translator, retired as the HoD, English, Women’s College, Tinsukia and is based in Tinsukia, Assam.

মানবিশিষ্ট কবিতাৰ সংখ্যা সিমান বঢ়া নাই

ডাঃ ৰবীন মজুমদাৰ

image of dr robin majumdar

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনেধৰণৰ?

কবিতাৰ লগত আন বহুতৰ দৰে মোৰো চিনাকি স্কুলৰ পাঠ্যপুথিৰ পদ্যৰ মাধ্যমেৰে। দশম মানলৈকে ছন্দবদ্ধ কবিতাৰ পাঠত অভ্যস্ত হৈ থাকি কলেজ পাই আধুনিক অসমীয়া তথা ইংৰাজী কবিতাৰ লগত চিনাকি। অৱশ্যে সেইবোৰত বিশেষ জটিলতা নথকাৰ বাবে ভাল লগা হৈয়ে আছিল। আনকি স্কুলত থাকোঁতে কবিতাৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈ বিশেষকৈ শৈলধৰ ৰাজখোৱাৰ “উঠাহে ফুলৰা, উঠাহে চতলা, উঠা দেৱবালা স্বৰূপ ধৰি” বা বিহগী কবিৰ “অ’ মোৰ সাদৰী ফুলামপাহি? শ্যামলী পাতৰ উৰণি গুচাই কাৰ ফালে চাই মাৰিলি হাঁহি?” বা নলিনীবালা দেৱীৰ দেশপ্ৰেমমূলক কবিতা পঢ়ি তেনেধৰণে কবিতা লিখাৰ চেষ্টাও নকৰা নহয়। সেয়া নিশ্চয় কবিতাৰ প্ৰতি আকৰ্ষণ বা প্ৰভাৱৰ কাৰণেই আৰু তেনেদৰেই অংকুৰিত হোৱা কবিতাৰ বীজ এতিয়ালৈকে বৰ্তি আছে।

আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?

কবিতা কিয় পঢ়োঁ বুলিলে স্বনামধন্য কবি হীৰুদাৰ ভাষাৰেই ক’ব লাগিব যে কবিতা পঢ়ি পাহৰিব পাৰি কিছু দুখ, কিছু গ্লানি। কিবা কাৰণত গধুৰ হৈ থকা বা বিষাদগ্ৰস্ত মন কোনো প্ৰিয় কবিতাৰ পাঠে পাতল কৰি দিয়ে, বিষাদ দূৰ কৰে, যেন এন্ধাৰত বাট বিচাৰি নেপাই ঘূৰ্মুটিয়াই থাকোঁতে পোৱা বাটৰ সন্ধান বা দেখা পোহৰৰ ৰেঙনি!

কেনেধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?

কেনেধৰণৰ কবিতা বুলিলে একে আষাৰেই ক’ব লাগিব, বুজি পোৱা কবিতা, অন্ততঃ কবিয়ে যি ভাব লৈ লিখিছে তাৰ এশ শতাংশ নহ’লেও ষাঠি-সত্তৰ শতাংশ বোধগম্য হ’ব লাগিব, হৃদয়ংগম কৰিব পৰা হ’ব লাগিব, সেয়া কোনো বিখ্যাত প্ৰিয় কবি বা অখ্যাত কবিৰো কবিতা হ’ব পাৰে।

সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?

জ্যোতিপ্ৰসাদ, বিষ্ণু ৰাভা, পাৰ্বতিপ্ৰসাদ বৰুৱা, অমূল্য বৰুৱা, গণেশ গগৈ, যতীন্দ্ৰনাথ দুৱৰা, দেৱকান্ত বৰুৱা, হেম বৰুৱা, নৱকান্ত বৰুৱা, ৰঘুনাথ চৌধাৰী, নলিনীবালা দেৱী, নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈকে ধৰি নমস্য কবিসকলে অসমীয়া কবিতাক যি এক অতি উচ্চ স্থানত অধিষ্ঠিত কৰি থৈ গৈছে, সেই ধাৰা এতিয়াও কোনো কোনো কবিৰ ৰচনাত প্ৰবহমান বুলি ক’ব পাৰি এইবাবেই যে কবিতাৰ বাবেই অসমীয়া সাহিত্যলৈ শেহতীয়াকৈ আহিছে অতি সন্মানীয় জ্ঞানপীঠ বঁটা। তথাপি ক’ব লাগিব যে সাম্প্ৰতিক কালত সংখ্যা যথেষ্ট বাঢ়িছে যদিও মানবিশিষ্ট কবিতাৰ সংখ্যা সিমান বঢ়া নাই।

কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান?

কবিতাৰ সৃষ্টি যিহেতু কবিৰ একান্ত নিজৰ বিষয়, তেনে ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকৰ সৃষ্টি সম্পৰ্কে কিবা আহ্বান জনোৱাৰ অৱকাশ আছে নে নাই, কথাটো ভাবি চাবলগীয়া। তথাপি ক’ব পাৰি যে কবিতাৰ মাধ্যমেৰে সাহিত্য-সেৱা কৰিব খোজাসকলে, বিষয়টো কেৱল ‘হবি’ হিচাপে নলৈ গুৰুত্বসহকাৰে লওক, অগ্ৰজ কবিৰ কবিতা অধ্যয়ন কৰক, আধুনিক অসমীয়া কবিতা মানে দুৰ্বোধ্য কিবা এটা বোলা তথাকথিত অপবাদ দূৰ কৰিবলৈ দুৰ্বোধ্য ৰচনা পৰিহাৰ কৰি পঢ়ুৱৈয়ে কিছু বুজি পোৱাকৈ লিখাৰ কথা চিন্তা কৰক, আৰু ‘তৰলতা’ৰ এক লক্ষ্মণৰেখা নিজেই ঠিক কৰি লওক।

ডাঃ ৰবীন মজুমদাৰ গুৱাহাটী নিবাসী এগৰাকী জ্যেষ্ঠ গল্পকাৰ, ঔপন্যাসিক।

The Poet

By Padmanath Gohain Barua

Look friend! Here comes a poet all alone,
Along the forest road lost in his thoughts. 
The tune of the silent lyre
Consoles him and agitates.
The tune echoes silently in the ears of each flower 
Pouring sweet melody to each heart.
Our poet the lover is slowly advancing 
We are all engrossed in the joy of the flowers as he advances. 
And there stands the old tree like one whose hair has matted
Sal, Ejar, Nahar, Kadam and all else
Will forget mistaken sorrows.
We all have planned a bright  picture
We will share thoughts, here comes the poet.

Translated by Ananda Bormudoi

Padmanath Gohain Barua (b.1871-d.1946) was a poet, novelist and playwright of Assam, India.

Click here for the original Assamese text.