If life cries in dire needs
If dust blows on earth in pain
If despair is up to dashing hopes
Croon the song I sing
If you see a heron flying
All alone towards the sea
If a tiny moment makes the cosmos brood
Pore over the lyric penned by me
If you never get what you crave
Time and again the unsought if you get
If tears well up for what you crave
Laugh the laugh I laugh
I’ve seen lots of heartbreak
So I pen lyrics laced with hope
If in darkness you land by mistake
If you pick up thorns as sewali petals
If your path is traced with blood
Mop it away with tunes I play
এইটো সুখৰ কথা যে ত্ৰৈমাসিক কবিতা ই-আলোচনী এখন ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ বিদ্বৎ সমাজে প্ৰকাশ কৰিছে। এই আলোচনীখনৰ নামটো ‘Poetry without Fear’ ৰখাটোও এক তাৎপৰ্যপূৰ্ণ ঘটনা। ব্যাপক পৰিসৰ সামৰি লোৱা ই-আলোচনীখনৰ ভূমিকাই এটা নতুন মোৰ যে ল’ব, ইয়াত পতিয়ন যোৱাৰ স্থল যথেষ্ট আছে। আলোচনীখনে প্ৰতিষ্ঠিত কবিসকলৰ উপৰি সময়ৰ খোজত পিছ পৰি থকাসকলোকো উৎসাহেৰে আদৰি ল’ব, সেয়া আশা কৰাটো নিশ্চয় অমূলক নহ’ব।
আটাইতকৈ সুন্দৰ কথাটো হ’ল আলোচনীখনৰ উদ্দেশ্য। কবিতাৰ দুৰ্বোধ্যতা আঁতৰাই ইয়াক জনগণৰ কাষলৈ লৈ যোৱাৰ উদ্দেশ্যটো সন্দেহাতীতভাৱে মহৎ। আলোচনীখন এটা Mission বা এক বৌদ্ধিক আন্দোলনৰ আৰম্ভণি বুলিও ক’ব পাৰি। বাস্তৱিকতে কবিতাৰ ভাষা, বিষয় আদি দুৰূহ হ’লে, পাঠকগোষ্ঠীৰ মাজত প্ৰতিক্ৰিয়া নিশ্চয় ঋণাত্মক হ’ব আৰু কবিতাৰ ৰস পান কৰাৰ পৰা বঞ্চিত হয় পাঠক। এই বঞ্চিত হোৱাৰ বিপৰীতে পাঠকৰ মনোজগতত ঠাই পাব পৰাকৈ যদি কবিতা সৃষ্টি হয়, সৰল ভাষাৰে তাৰ উপকাৰিতা দুয়ো পক্ষৰ বাবেই (কবি আৰু পাঠক) মঙ্গলজনক আৰু ইয়াকেই শ্ৰীবৃদ্ধি কৰিবলৈ যত্ন কৰিছে শ্ৰদ্ধেয় শ্ৰীযুত আনন্দ বৰমুদৈ ছাৰৰ দৰে সুচিন্তাশীল লোকে। তেওঁলোকৰ ভাষাৰ সৰলতা দেখিলে ভাব হয়, মই কিয় এনেদৰে লিখিব নোৱাৰোঁ। আলোচনীখনৰ যি Mission, সেয়া যে পূৰ্ণ হ’বগৈ, অনুমান কৰিব পাৰি। বৌদ্ধিক জোঁকাৰণি এটা অৱধাৰিতভাৱে ঘটিব। সম্পাদকমণ্ডলীয়ে চিন্তাৰ আন্দোলনটোক যথোপযুক্তভাৱে আগুৱাই নিব।
যদি ‘Poetry without Fear’ নামটোৱে কেৱল দুৰ্বোধ্যতাক বুজাব খোজে, ই এক গতিহীন গতিলৈ ৰূপ ল’ব পাৰে আৰু ভাবাদৰ্শগত ভাবেও এক ধুঁৱলি-কুঁৱলি অৱস্থাৰ জন্ম দিব পাৰে। তেতিয়া জনগণৰ কাষলৈ ভাষাৰ সৰলতা আন্দোলনটো নিব খোজা Missionটোৱে উজুটি খাব পাৰে তাৰ অৰ্থ বিভ্ৰাটৰ বাবে। গতিকে পাঠকগোষ্ঠীৰ মাজত ‘Poetry without Fear’, ‘Without Fear’ৰে হ’ব লাগে। আধুনিক কবিতাই যি দুৰূহ ৰূপ লৈছে, পাঠক নিশ্চয় বিমোৰত পৰে বোধগম্যতাৰ অভাৱত। নুবুজিলে ৰস পাব কেনেকৈ? কবিতাত সোমাব কেনেকৈ? শিকিব কেনেকৈ? এইবোৰতো কবিতা পঠনৰ অংশ।
Fearৰ অৰ্থ অভিধানত এনেকৈ দিয়া আছে—১) an emotion excited by danger, ২) apprehension of danger–অসমীয়াত ভয়, শংকা, আশংকা। দুৰ্বোধ্যতা আৰু ভয়হীনতা একে নহয়। দুটা বেলেগ ভাবনা, চিন্তা। Without fear-য়ে কিন্তু সাহস যোগায়, সত্যৰ সন্ধান নিৰ্ভীকভাবে কৰিবলৈ উৎসাহ দিয়ে। অৰ্থাৎ সত্যাশ্ৰয়ী হোৱা। সমকালীন সমাজ ব্যৱস্থাবোৰৰ ক্ষতিকাৰক ধ্যান-ধাৰণাৰ বিৰুদ্ধে মাত মতা।
পাঠক ভীতিগ্ৰস্ত হোৱাৰ কাৰণ নেদেখোঁ আধুনিক কবিতাক লৈ । ভীতিগ্ৰস্ততাৰ সলনি ই পাঠকৰ মনত অনীহাৰহে সৃষ্টি কৰে। ফলত কবিতা তেওঁলোকৰ মনত তৰাং, অৱহেলিত অৱস্থালৈ গতি কৰে আৰু গুৰুত্বহীন হয়। ভীতিগ্ৰস্ততা আৰু ভয়হীনতা একে নহয়। ভীতিগ্ৰস্ত হোৱা পৰিৱেশটো নিশ্চয় বেলেগ। যেনে হিংস্ৰ জন্তুৰ সন্মুখত পৰিলে ভীতিগ্ৰস্ত হোৱা যায়। Without fear সামাজিক দায়বদ্ধতাৰ এক ৰূপৰেখাহে। পাঠকৰ স্বাধীনতা থাকে– ভীতিগ্ৰস্ত কৰিব পৰা পৰিস্থিতি (সাহিত্যকৰ্মও) এৰাই চলিব পাৰে।
মহাপুৰুষ শংকৰদেৱে যেতিয়া ‘প্ৰসাদো নাখাইবা ভক্তি হৈব ব্যভিচাৰ’ৰ কথা কয়, এয়া কেৱল ধৰ্মোপদেশেই নহয়, ই এক প্ৰতিবাদৰ ছবি। নৰবলি দিয়া প্ৰথাৰ বিৰুদ্ধে কৰা এক প্ৰয়াস। শংকৰদেৱৰ জীৱন নিৰাপদ নাছিল। প্ৰত্যাহবান মানি কাম কৰিব লগা হৈছিল আৰু এই কাম কৰি যোৱাটোৱেই Without fear। কমলাকান্ত ভট্টাচাৰ্যই যেতিয়া কয় ‘উলংগ দেশত কাম কি ধোবাৰ’, ই জাতিপ্ৰেম আৰু Without fearৰ নিশ্চিত পৰিচয়। (I rebuke and punish those whom I love – Bible)
সমাজৰ পৰা কবিতাৰ উৎসক আঁতৰাই ৰাখিব নোৱাৰি। অনুভৱ যদিও সৃষ্টিৰ আকৰ তাক সঠিক পথেৰে নিয়ন্ত্ৰণ নকৰিলে সেই অনুভৱৰ ফল হ’ব পাৰে সমাজৰ কামত নহা বস্তু। অকাজী। অনুভৱ কৰা কথাবোৰ সত্যৰ মাপকাঠি নহ’বগৈও পাৰে। বুদ্ধিমত্তা, কল্পনাশক্তি, চৌপাশৰ পৰিৱেশ, ঘটনাপ্ৰৱাহ আৰু হ’ব পৰা সম্ভাৱনা-দুৰ্ভাবনাবোৰে জন্ম দিয়ে মানসিক চিন্তাৰ। অলৌকিক কোনো শক্তিয়েই সৃষ্টিৰ প্ৰেৰণা নিদিয়ে। বস্তু প্ৰথম। পাছত শব্দ, ভাষা।
Fish -- golden silvery, blue violet
Lustre of luminous diamonds
Fish in millions
Coloured-yearnings
Razor-slitting pace splitting the sea into halves
O' irresistible!
With the flying fins
Shrouding even the sea's wide expanse
Thwarting the waves that kiss the summits
O' eternal, coloured-yearning
Creation's first offspring
Fish-- golden silvery, blue violet
Hued by birth, hued by colours
And by innumerable deaths :
In varied fish-traps, nets
In the heart of the Ghiladhari*,
Yet immortal.
O' fish, O' eternal fish!
A leaf looks familiar as you always see it
Draw it in a picture and it is exquisite.
The day to day words sound familiar
Intertwine them into a song and they are now exotic.
Translated byAnanda Bormudoi
Durgeswar Sarma (b.1882-d.1961) was an Assamese poet and playwright.
এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনে ধৰণৰ?
বৰ্তমান মোৰ কবিতাৰ লগত বিশেষ সম্পৰ্ক নাই। স্কুল-কলেজত পঢ়ি থকা অৱস্থাত বেছিভাগৰ দৰে ময়ো দুই-চাৰিটা কবিতা লিখিছিলোঁ আৰু বিভিন্নজনৰ কবিতা পঢ়িছিলোঁ। কিন্তু পিছলৈ গদ্যৰ পিনে মন ঢাল খোৱাত কবিতা বাদ পৰিল। সামগ্ৰিকভাৱে চাবলৈ গ’লে হীৰেন ভট্টাচাৰ্য্যৰ কবিতাতে মোৰ কবিতা শেষ। অৱশ্যে তাৰ পাছতো কাকত-আলোচনী আদিত প্ৰকাশ পোৱা দুই-চাৰিটা কবিতাই কিছু আনন্দ নিদিয়া নহয়। সেইবোৰ কোনো বিশেষ কবিৰ কবিতা নহয়, যিকোনো অখ্যাত কবিৰ কবিতা।
আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?
সাধাৰণতে মই কবিতা নপঢ়োঁ। আন লেখাও খুব কম পঢ়া হয়। দেশী-বিদেশী উপন্যাস, বিশেষকৈ ৰহস্য উপন্যাস অলপ বেছিকৈ পঢ়া হয়। তথাপি হঠাৎ চকু পৰা দুই-এটা কবিতাই যদি চকুটো টানি নিয়ে তেতিয়া তেনে কবিতা পঢ়োঁ আৰু আনন্দ লাভ কৰোঁ।
কেনে ধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?
মোৰ ভাল লগা কবিতাৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট বিষয়বস্তু নাই। ই প্ৰেম, মানৱপ্ৰেম, সুন্দৰ প্ৰকৃতিৰ বৰ্ণনা, অন্যায়ৰ বিৰুদ্ধে সংগ্ৰাম, বিদ্ৰোহ, বিপ্লৱ আদি যিকোনো বিষয়বস্তু হ’ব পাৰে। মোৰ মন আলোড়িত কৰিব পৰা যিকোনো কবিতাই মই ভাল পাওঁ। অৱশ্যে এই কথা গদ্যৰ ক্ষেত্ৰতো খাটে।
সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য্যৰ পাছত এজন নিৰ্দিষ্ট কবিৰ একেলগে ভাল কবিতা নাই বুলিয়েই ক’ব পাৰি। অৱশ্যে বহু কবিৰ এটা-দুটা ভাল কবিতা আছে। কিন্তু বিশেষভাৱে সামাজিক মাধ্যমত ব্যাপক হাৰত লিখা কবিতা বেছিভাগেই কবিতাৰ শাৰীত পৰে বুলি নাভাবোঁ।
কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান?
কবিতা যিহেতু মোৰ প্ৰিয় সাহিত্য-চৰ্চাৰ মাধ্যম নহয়, কবিসকলক আহ্বান জনাব পৰাকৈ মোৰ যোগ্যতা নাই। তথাপি যদি আহ্বান জনাব লাগে বিশেষভাৱে নতুন কবিসকলক মই ব্যাপকভাৱে আগৰ কবিতাসমূহ ভালদৰে পঢ়িবলৈ উপদেশ দিওঁ। তদুপৰি যেতিয়ালৈকে তেওঁলোকে নতুন কবিতা এটা লিখাৰ বাবে তীব্ৰভাৱে প্ৰেৰণা লাভ নকৰে আৰু কবিতাৰ শাৰীবোৰ স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে ওলাই নাহে, তেওঁলোকে কবিতা এটি আৰম্ভ কৰা উচিত নহয়।
For you I go to pick flowers
You're among flowers
For you I go to sing songs
You're among songs
So I couldn't pick flowers
So I couldn't sing songs
I kept sitting
Eyes downcast
In mute shyness
In search of you I entered a temple
There I heard only the captive wails
As I was looking out for you in my heart
You're already out
In the sky in the wind in the dust blowing
Yoking me the oil-press of life
What fun do you make of me?
Whirling in the drudging rounds
I’ve fallen into an awful illusion.
To what end is this pressing
Of mustards in such measure?
The oilman will press to supply the world:
Why am I enmeshed in?
Let me free I’ll return to watch
The patch of mustards in bloom,
That—full of butterfly wings—
Has kept me entranced still
Since those dream-like days
Of my childhood.
Translated by Uttam Duorah
Chandrakumar Agarwala(b.1867-d.1938)) was a notable Assamese poet and journalist.
Uttam Duorah, the translator, retired as the HoD, English, Women’s College, Tinsukia and is based in Tinsukia, Assam.
