Yearly Archives: 2023

কবিতাবোৰ আচলতে এটা এটা সুমধুৰ গানহে

দীপক কুমাৰ কলিতা

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনে ধৰণৰ?
কবিতাৰ সৈতে মোৰ সম্পৰ্ক সেই সুদীৰ্ঘ দিনৰ। মোৰ শৈশৱৰ দুৱাৰমুখত খোজ দিয়াৰ সময়ৰ সেই ৰোমাণ্টিক যুগৰ কবিতাবোৰৰ সৈতে মুখামুখি হোৱা সময়ৰ পৰা, অতি উচ্ছ্বাস সমৃদ্ধ মোৰ কৈশোৰ আৰু যৌৱনৰ সময়ত মোৰ সমুখত ওলমি থকা মোৰ ভাললগা অসমীয়া আধুনিক কবিতাবোৰৰ মনোৰম সেই সান্নিধ্য পৰ্যন্ত, কবিতাৰ সৈতে মোৰ অতি সুগভীৰ আন্তৰিকতা।


আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?
মই কবিতা পঢ়োঁ এইবাবেই যে, কবিতাৰ মাজত মই মানুহৰ মনোজগতৰ সেই বিপুল শৈল্পিক মাধুৰ্যতাখিনিক আৰু জীৱনৰ অতুলনীয় সৌন্দৰ্যখিনিক বিচাৰি পাওঁ। মোৰ বাবে কবিতাবোৰ আচলতে এটা এটা সুমধুৰ গানহে, য'ত মই মোৰ নিজা অনুভৱৰ সেই অনিৰ্বচনীয় জগতখনক বিচাৰি পাওঁ!


কেনে ধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?
‘আহিছোঁ ব'ৰাগী এন্ধাৰ বাটত জীৱনৰ জোৰ লৈ’ বুলি কোৱা গীতিকবি পাৰ্বতিপ্ৰসাদ বৰুৱাৰ সেই অনুপম কবিতা, দেৱকান্ত বৰুৱাৰ ‘সাগৰ দেখিছা’, নীলমণি ফুকনৰ ‘মুঠি মুঠিকৈ কাটি তোৰ ঢেঁকীয়াৰ আঙুলি’, ৰাম গগৈৰ ‘পথাৰ’, ধীৰেন্দ্ৰচন্দ্ৰ দত্তৰ ‘কাঠমিস্ত্ৰীৰ ঘৰ’, নৱকান্ত বৰুৱাৰ ‘ইয়াত নদী আছিল’, হীৰেন ভট্ৰাচাৰ্যৰ ‘মোৰ আৰু পৃথিৱীৰ’, হেমাংগ বিশ্বাসৰ ‘কুল খুড়াৰ চোতাল’, সমীৰ তাঁতীৰ ‘এদিন তালৈ উভটিম’ আৰু নীলিম কুমাৰৰ প্ৰেমৰ কবিতাৰ দৰে কবিতাবোৰে মোক ভীষণ তৃপ্তি দিয়ে।


সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?
সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতাৰ মানচিত্ৰ অতি বহল। মননশীলতা অতি গভীৰতৰ। তিৰ্যক প্ৰকাশ, সমধুৰ শব্দ চয়ন, প্ৰতীকৰ বুদ্ধিদীপ্ত অৱতাৰণা আৰু পৰোক্ষ সূচনা এই কবিতাসমূহৰ এক আংগিক অভিনৱত্ব আছে। সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতাত নতুন চিন্তাৰ প্ৰাণচাঞ্চল্য আছে। এই সময়ৰ কবি দলৰ মাজত শুভ বুদ্ধিৰ প্ৰকাশ অতি সুস্পষ্ট। 


কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান?
সন্মানীয় কবিসকলৰ প্ৰতি মোৰ আহ্বান, তেওঁলোকৰ কাব্য নিৰ্মাণৰ গতি অধিক প্ৰসাৰিত হওক। তেওঁলোকৰ সৃষ্ট প্ৰতিটো কবিতাই যেন ৰসোৎসাহী আৰু কাব্যপ্ৰেমী পাঠকৰ বাবে এটা এটা  'ভাল কবিতা' হওক । ভাল কবিতা চিৰ নতুন। বহুদিন, বহু বছৰ পাৰ হৈ যোৱাৰ পাছতো যিদৰে কিছুমান কবিতা আজিও নতুন-নতুন লাগে, সাম্প্ৰতিক সময়ৰ কবিসকলৰ কবিতায়ো যেন সেই স্থানলৈ অগ্ৰসৰ হয়। কবিতা এটাৰ মাজত আচলতে এটা যুগ জীয়াই থাকে।

দীপক কুমাৰ কলিতা এগৰাকী নাট্যকাৰ, অভিনেতা, পৰিচালক আৰু শিশু-সাহিত্যিক৷ শিৱসাগৰৰ সোণাৰী নিবাসী কলিতাৰ শিশু-গ্ৰন্থ নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট অৱ ইণ্ডিয়াই প্ৰকাশ কৰিছে৷ তেওঁৰ শিশু-উপযোগী নাটকে  সাহিত্য অকাদেমীয়ে প্ৰকাশ কৰা অসমীয়া নাটকৰ নিৰ্বাচিত সংকলনত স্থান পাইছে৷

কবিসকল সমাজ-হিতৈষী হওক

সুৰেন্দ্ৰ মোহন দাস

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনে ধৰণৰ?
কবিতা পঢ়ি ভাল পাওঁ৷ য’তেই কবিতা পাওঁ, পৰাপক্ষত পঢ়োঁ৷ আলোচনী এখন হাতত লৈয়েই প্ৰথমে কবিতাকেইটাহে পঢ়ি লওঁ৷ প্ৰথম লেখা আৰম্ভ কৰিছিলোঁ কবিতাৰেই৷ সেয়েহে এতিয়াও ছেগা-চোৰোকাকৈ হ”লেও কবিতাৰ লগত এটা সুসম্পৰ্ক বৰ্তি আছে৷ 


আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?
কবিতাৰ মাধ্যমেৰে কম কথাৰেই বহুত কথা বুজাব পাৰি৷ কবিতাৰ শব্দমালাৰ লগত যেতিয়া ভাবৰ কৰ্ষণ হয়, তেতিয়াই কবিতাৰ ঘৰলৈ সোমোৱা দুৱাৰৰ তলা খোল খায়৷ তলা খুলিবলৈ কেতিয়াবা দুই-তিনিবাৰ চাবি পকোৱাৰ লেখীয়াকৈ কবিতাও দুই-তিনিবাৰ পঢ়িহে বুজিব পৰা যেন লাগে৷ বুজি উঠাৰ তেনে আনন্দ প্ৰাপ্তিৰ বাবেই কবিতা পঢ়োঁ৷


কেনে ধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?
সাধাৰণতে মই নিজে শিশুসকলৰ বাবে ছন্দোবদ্ধ কবিতা লিখোঁ যদিও, আধুনিক কবিতাবোৰো পঢ়োঁ আৰু কেতিয়াবা কেতিয়াবা লিখোঁও৷ কবিতাবোৰ শব্দ কৰি পঢ়ি ভাল পাওঁ৷ জীৱনবোধৰ কবিতাবোৰ, যিবোৰ আবৃত্তিৰ বাবেও উপযুক্ত, তেনেকুৱা কবিতা পঢ়ি ভাল লাগে৷ অৱশ্যে পুৰণি কবিসকলৰ মিত্ৰাক্ষৰী ছন্দৰ কবিতাবোৰো ডাঙৰকৈ পঢ়ি তৃপ্ত হওঁ৷ 


সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?
পুৰণি কালৰপৰাই অসমীয়া কবিতাৰ চৰ্চা চলি আহিছে৷ গীত আৰু কবিতা অভিন্ন বুলি ক’ব পাৰি৷ মৌখিকভাৱে প্ৰচলিত হৈ অহা লোকগীতসমূহৰ কথাবোৰো কবিতাই৷ যেনেদৰে পুৰণি আৰু সাম্প্ৰতিক কালৰ গীতৰ কথাৰ তফাৎ আছে, ঠিক তেনেদৰে কবিতাৰ ক্ষেত্ৰতো একেই পাৰ্থক্য বিৰাজমান৷ আজি অসমীয়া কবিৰ কবিতাই জ্ঞানপীঠ বঁটা পোৱাৰ সময়ত সৰ্বভাৰতীয় স্তৰত অসমীয়া কবিতাৰ মান নিশ্চিতভাৱে উন্নীত হৈছে৷ ভালেমান কবিয়ে ন ন আংগিকেৰে কবিতাৰ সম্পৰীক্ষা চলাই আহিছে৷ সেয়া অসমীয়া কবিতাৰ বাবে শুভ লক্ষণ৷ কিন্তু ই-মাধ্যমত বিভিন্নজনৰ কিছুমান কবিতা পঢ়ি এনে ভাব হয়, তেওঁলোকৰ বহুতেই যেন ভাল কবিতা নপঢ়ে৷ 


কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান?
কবিসকলে নিজে কবিতা লিখাৰ লগতে আনৰ কবিতাও পঢ়ক আৰু গঠনমূলক আলোচনা কৰক৷ কবিসকল সমাজ-হিতৈষী হওক৷ প্ৰেমৰ কবিতাৰ লগতে প্ৰতিবাদী কবিতাও লিখক৷ অনুবাদৰ জৰিয়তে অসমীয়া কবিতা সমৃদ্ধ কৰক আৰু অসমীয়া কবিতা জগতসভালৈ লৈ যাওক৷ 

সুৰেন্দ্ৰ মোহন দাস এগৰাকী শিশু-সাহিত্যিক আৰু অৱসৰপ্ৰাপ্ত বেংক বিষয়া৷ গুৱাহাটী নিবাসী দাসে শিশু-কিশোৰৰ বাবে বিভিন্ন আলোচনীত শিশু-কবিতা আৰু সৰু সৰু লেখা ১৯৯৬ চনৰ পৰা লিখি আহিছে৷ বিভিন্ন কাকত-আলোচনীত তেওঁৰ শব্দ আৰু ভাষাৰ ব্যৱহাৰ সম্পৰ্কে ভালেমান লেখা, চিঠিপত্ৰ প্ৰকাশ পাইছে৷ পদ্যৰ সঁফুৰা আৰু তিনিকুৰি শব্দবিভ্ৰাট তেওঁৰ প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ৷ পদ্যৰ সঁফুৰা গ্ৰন্থখনলৈ অকণিৰ সাহিত্য সভাই ‘২০২২ বৰ্ষৰ শ্ৰেষ্ঠ শিশু-গ্ৰন্থ বঁটা’ আগবঢ়াইছিল৷

কবিতাৰ মাজত জীৱনক লাভ কৰিব পাৰি

ড^০ শশীকান্ত শইকীয়া

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনেধৰণৰ?
সাহিত্য আৰু কবিতা এই দুয়োটাৰে স'তে মোৰ এক আত্মিক সম্পৰ্ক আছে। স্কুলীয়া দিনৰ পৰা পদ্য আবৃত্তি কৰিছিলোঁ, পদ্য বা কবিতাৰ স'তে সম্পৰ্ক গঢ়ি তুলিছিলোঁ। বিভিন্ন আবৃত্তি প্ৰতিযোগিতাসমূহত যোগদান কৰি স্কুলীয়া দিনতে কবিতা, পদ্য আদিৰ প্ৰেমত পৰিছিলোঁ। সেই ধাৰা এতিয়াও আছে আৰু কবিতাৰ স'তে সম্পৰ্ক ছেদ হোৱা নাই। কাকত-আলোচনীত প্ৰকাশিত কবিতাৰ লগতে নতুনকৈ প্ৰকাশিত হোৱা কবিতাপুথি পালে সংগ্ৰহ কৰোঁ আৰু পঢ়োঁ। কবিতাই জীৱনৰ বহু অভিজ্ঞতা জনা আৰু বুজাত সহায় কৰে। কবিতাত সমাজ আৰু সংস্কৃতিৰ একো একোখন ছবি ফুটি উঠে। জীৱনক জানিবলৈ, জীৱনক বুজিবলৈ কবিতাৰ মাজত সোমাই পৰোঁ। আজৰি সময়খিনিত দেশ-বিদেশৰ কবিতাৰ উপৰি অসমীয়া কবিতা পঢ়োঁ। কবিতাৰ স'তে সম্পৰ্ক গঢ়ি তোলাৰ আন এটা কাৰণ হ'ল কবিতাই বহুমুখী চিন্তা-চেতনা জাগ্ৰত কৰে। কবিসকলে ব্যৱহাৰ কৰা বিভিন্ন চিত্ৰকল্প, প্ৰতীক, আংগিক, কবিতাৰ নিৰ্মাণ ইত্যাদি বিষয়বোৰ গভীৰভাবে জানিবলৈ আৰু বুজিবলৈ কবিতাৰ জগতত প্ৰৱেশৰ চেষ্টা কৰোঁ। মই ভাবোঁ, জীৱনৰ অভিজ্ঞতাসমূহ লাভ কৰিবলৈ হ'লে কবিতা অধ্যয়ন কৰাটো অতীব প্ৰয়োজন। কাৰণ কবিতাৰ মাজত জীৱনক লাভ কৰিব পাৰি। কবিসকলে বিভিন্ন উপায়েৰে তেনে অভিজ্ঞতাসমূহ ভিন ভিন দৃষ্টিকোণৰ পৰা লিপিবদ্ধ কৰে।    


আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?
কবিতাৰ স'তে মোৰ আৱেগিক সম্পৰ্ক আছে। কবিতা মানুহৰ জীৱনৰ সমালোচনা, জীৱন অধ্যয়ন আৰু জীৱনৰ গতি। কবিতাই প্ৰেম, আনন্দ, নিৰানন্দ, দুখ, ক্ষোভ, হতাশা, নিৰাশা, আশা, আকাংক্ষা ইত্যাদি সামৰি লয়। নিজৰ জীৱনৰ বিভিন্ন অভিজ্ঞতা আৰু কবিসকলে কবিতাৰ মাধ্যমত ফুটাই তোলা জীৱনৰ ছবিসমূহ অনুভৱ কৰিবলৈ মই কবিতা পঢ়োঁ। ভাষা মানুহৰ জীৱনৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় যদিও কবিতাৰ ভাষা এক সুকীয়া। কবিতাৰ সৃষ্টিশীলতা, কবিতাৰ কৌশল প্ৰকৃতাৰ্থতে মানুহৰ জীৱনৰ স'তে সংযোগ হৈ থকা এক কলা। কবিসকলে শব্দ ব্যৱহাৰত সদায় সজাগ আৰু সচেতন হয়। সেয়ে কবিতা অধ্যয়ন কৰিলে শব্দ, বাক্যৰ ভঁড়াল চহকী কৰিব পাৰি। কবিতাৰ যোগেদিয়ে মানুহৰ জীৱনৰ প্ৰতিফলন ঘটে আৰু নিজক কবিতাৰ মাজত বিচাৰি উলিওৱাত সহজ হয়। জীৱনৰ যন্ত্ৰণা, জটিলতা, সমাজ আৰু সংস্কৃতিৰ অস্তিত্ব, আত্ম চিন্তা, আত্ম বিশ্লেষণ ইত্যাদি কবিতাৰ মাজত লাভ কৰিব পাৰি। গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা হ'ল কবিতাৰ ছন্দময় প্ৰৱাহ আৰু সংগীতময়তা, নান্দনিক সৌন্দৰ্যই মানুহৰ জীৱন পৰিক্ৰমাত জীৱন সম্পৰ্কে বুজাত যথেষ্ট সহায় কৰে। সৌন্দৰ্যৰ সূক্ষ্ম অনুভূতি, জীৱন শিল্পৰ অভিজ্ঞতা আৰু লিখা, পঢ়া ইত্যাদি কামৰ মাজত এক অনাবিল মনোৰঞ্জন লাভৰ বাবে কবিতা পঢ়োঁ। কবিতাই মানুহৰ মন বহল কৰিব পাৰে, দিগন্তব্যাপি মন-মগজুৰ সীমা বৃদ্ধি হ'ব পাৰে। কবিতাই মানুহৰ সৃষ্টিশীল কৰ্মক সদায় অনুপ্ৰাণিত কৰে আৰু কবিতা অধ্যয়নৰ যোগেদি সৃষ্টিশীল অনুভূতি, উপলব্ধি ইত্যাদি গভীৰভাবে ফুটি উঠে। কবিতা অধ্যয়নৰ যোগেদি মানুহৰ মনৰ উদ্ভাৱন শক্তি বৃদ্ধি হয়। এনে বহুবোৰ কাৰণত কবিতাক কলাত্মক দৃষ্টিভংগীৰে গ্ৰহণ কৰি আহিছোঁ আৰু কবিতা যিমান পাৰোঁ সময় উলিয়াই পঢ়োঁ। কবিতা পঢ়াটো বা অধ্যয়ন কৰাটো সম্পূৰ্ণ ব্যক্তিগত কথা। কবিতা অধ্যয়ন, চৰ্চা ব্যক্তিগত হ'লেও মানুহৰ জীৱনৰ অন্বেষণ, জীৱনৰ অভিজ্ঞতা, আৱেগ, অনুভূতি, ভাষাৰ সৰলতা বোধগম্য হ'বৰ বাবেই কবিতা পঢ়োঁ।
      

কেনেধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?
সমসাময়িক জীৱন পদ্ধতিৰ ওপৰত থকা কবিতাসমূহ মই পঢ়িবলৈ চেষ্টা কৰোঁ। সমসাময়িক সমাজব্যৱস্থাক লৈ সৃষ্টি হোৱা কবিতাসমূহ আচলতে সমাজৰ একো-একোটা ইতিহাস। কবি, সাহিত্যিকসকলে কবিতাৰ যোগেদি সমসাময়িক সমাজখনৰ ইতিহাস লিপিবদ্ধ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। সমাজত ঘটি থকা বিভিন্ন জ্বলন্ত ঘটনাসমূহক লৈ সৃষ্টি কৰা কবিতাসমূহে মোক আকৰ্ষণ কৰে। কৰোণাৰ পটভূমিত লিপিবদ্ধ হোৱা কবিতাসমূহে যেনেদৰে মোক আকৰ্ষণ কৰিছিল ঠিক তেনেকৈ কা আন্দোলনৰ পটভূমিত ৰচিত কবিতাসমূহেও মোক কাষ চপাই নিছিল। ৰোমাণ্টিক কবিতাসমূহেও বহু ক্ষেত্ৰত মোক আকৰ্ষিত কৰে। প্ৰেম, ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য, প্ৰকৃতি, কল্পনা, অনুভৱ, আৱেগ ইত্যাদি সৌন্দৰ্যৰে নিৰ্মাণ কৰা কবিতাসমূহে মোক বাৰুকৈ আকৰ্ষণ কৰি আহিছে। কৰোণাৰ বিভীষিকাৰ সময়ত লকডাউন তোমাৰ নাম  শিৰোনামৰ এখন কবিতা-পুথি এনেবোৰ কাৰণতে মই প্ৰকাশ কৰিছিলোঁ। বোধকৰোঁ লকডাউনক লৈ অসমৰ সাহিত্য-জগতত লকডাউন তোমাৰ নাম নামৰ কবিতা-পুথিখনেই প্ৰথমখন গ্ৰন্থ হিচাপে প্ৰকাশ পাইছিল।  


সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?
সাম্প্ৰতিক অসমীয়া ভাষাত যথেষ্ট সংখ্যক কবিতাৰ সৃষ্টি হৈছে। কাকত, আলোচনী, গ্ৰন্থৰ উপৰি সামাজিক মাধ্যমত হাজাৰ হাজাৰ কবিতা প্ৰকাশ পোৱা দেখা গৈছে। দৈনিক কিমান কবিতা অসমৰ কাকত-আলোচনীত প্ৰকাশ হয় সেয়া হিচাপ নাথাকিলেও এই কবিতাসমূহত কবিতাৰ সৌন্দৰ্য প্ৰায়ে ফুটি উঠা পৰিলক্ষিত হৈছে। কবিতাৰ সংখ্যা বাঢ়িছে, কবিৰ সংখ্যা বাঢ়িছে, সেইদৰে কবিতা-গ্ৰন্থৰ চৰ্চা, আলোচনা বৃদ্ধি পোৱা নাই যেন বোধ হয়। একো একোজন জনপ্ৰিয় কবিৰ কবিতা-পুথিৰে বজাৰত ভাল চাহিদা নাই। সেই দিশেৰে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য যিদৰে চহকী হ'ব লাগিছিল, সেইদৰে চহকী হোৱা নাই যেন লাগে। অসমীয়া কবিতাই এতিয়াও বিশ্বৰ মানচিত্ৰত সঠিকভাবে খোজ পেলাবলৈ সক্ষম হোৱা নাই। ১৯১৩ চনতে বাংলা কবি, সাহিত্যিক ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ বাংলা কবিতাপুথি গীতাঞ্জলীয়ে নোবেল বঁটা পাবলৈ সক্ষম হ'লেও অসমীয়া ভাষাৰ কবিতাই সেই স্থানলৈ এতিয়াও আগুৱাই যাব পৰা নাই। অসমীয়া কবিতা সৃষ্টি হৈছে আৰু একেদৰে সাম্প্ৰতিক সময়তো গীনিপিগৰ দৰে কেৱল পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা চলি আছে। অসমীয়া কবিতা পৰীক্ষা-নিৰীক্ষাৰ মাজতে আৱদ্ধ হৈ আছে। কবিয়ে সামাজিক স্বীকৃতি পালেও অৰ্থনৈতিকভাবে স্বাৱলম্বী হ'ব নোৱাৰাত বহু কবিয়ে জীৱনৰ তাড়নাত কবিতাৰ সৃষ্টিৰ যন্ত্ৰণাৰ পৰা আঁতৰি অহা পৰিলক্ষিত হয়। বহু প্ৰতিষ্ঠিত কবিয়েও কবিতা লিখিবলৈ, সৃষ্টি কৰিবলৈ এৰি দিছে। কবিসকলক এটা সামাজিক স্বীকৃতি, অৰ্থনৈতিক নিৰাপত্তা দিলে আশা কৰিব পাৰি কবিসকলে বহু উৎসাহেৰে কবিতা সৃষ্টি কৰাত মনোনিৱেশ কৰিব। বহু জনপ্ৰিয় কবিৰ দীৰ্ঘকালীন ব্যৱধানৰ পিছতো কবিতাৰ সোৱাদ কবিতা-প্ৰেমীসকলে লাভ নকৰাটো তেনেবোৰ কাৰকে প্ৰভাৱ পেলোৱা বুলি নিশ্চিতভাবে ক'ব পাৰি।
   

কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহবান?
কবিতাৰ স'তে, কবিতা সৃষ্টিৰ স'তে জড়িত থকা কবিসকলে সস্তীয়া জনপ্ৰিয়তা লাভৰ বাবে কবিতাৰ মান নিম্নগামী নকৰি সমসাময়িক জীৱনপ্ৰৱাহক সামৰি কবিতা সৃষ্টি কৰি যোৱা প্ৰয়োজন। কবিতা সহজবোধ্য হোৱা প্ৰয়োজন। সাধাৰণ পাঠকে কবিতা পঢ়িব কিয় যদি কবিতাটোৱে কি কৈছে সেয়া পাঠকজনে বুজি নাপায়। সকলো পাঠকলৈ দৃষ্টি দি কবিতা সৃষ্টি হোৱা প্ৰয়োজন।  সহজবোধ্য নোহোৱাৰ বাবে ভাল কবিতাপুথিও প্ৰচাৰৰ দিশত সীমাবদ্ধ হৈয়ে থাকে। কবিসকল ইতিহাসকাৰ। প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত, দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত যেনেদৰে হাজাৰ হাজাৰ কবিতাৰ সৃষ্টি হৈছিল, মহামাৰী কলেৰা, বিভিন্ন যুদ্ধ-বিগ্ৰহৰ সময়ত, সমাজৰ মানৱীয় প্ৰমূল্য অৱক্ষয়ৰ মুহূৰ্তবোৰত যেনেদৰে কবিতাৰ সৃষ্টি হৈ আহিছে, তেনেদৰে সাম্প্ৰতিক সময়ৰ কবিসকলেও সমাজখনক পথ নিৰ্ণয় কৰি আগুৱাই নিবলৈকে কবিতা সৃষ্টি কৰা প্ৰয়োজন। সমাজেও কবি-সাহিত্যিকসকলক কবিতা বা সাহিত্য সৃষ্টিৰ ক্ষেত্ৰত পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰা প্ৰয়োজন। ইজৰাইলৰ কবি, সাহিত্যিক যোচেফ এগননক যেনেদৰে নোবেল বঁটা পোৱাৰ পূৰ্বে সমাজে এক সুষম পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰি দিছিল ঠিক তেনেদৰে অসমৰ কবি, সাহিত্যিকসকলকো কবিতা, সাহিত্য সৃষ্টিৰ বাবে পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰি দিয়াৰ প্ৰয়োজন। কবিসকলে সমাজৰ অৱক্ষয়ৰ প্ৰতিটো দিশ, ঘটনা লিপিবদ্ধ কৰি ৰখাটো প্ৰয়োজন বুলি ভাবোঁ। কবি, সাহিত্যিকসকলেই একো একোজন ইতিহাস ৰচোঁতা, সমাজৰ বুৰঞ্জী প্ৰণেতা। কবি, সাহিত্যিকসকলে সাম্প্ৰতিক সময়ৰ সমাজব্যৱস্থাৰ ঘটনাপ্ৰৱাহ লিপিবদ্ধ কৰি যদিহে নাৰাখে, তেন্তে সমাজৰ একো একোখন ছবি হয়তো হেৰাই যোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে।

ড^০শশীকান্তশইকীয়া এগৰাকী নিয়মীয়া স্তম্ভ লেখক, সাহিত্যিক, কবি আৰু সমাজ সংগঠক। ডি. এইচ এচ. কানৈ মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষ হিচাপে বৰ্তমান কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি থকা ড^০ শইকীয়াই ইয়াৰ পূৰ্বে মাজুলী মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব পালন কৰিছিল। সাতাইছখনৰো অধিক গ্ৰন্থৰ প্ৰণেতা ড^০ শইকীয়াৰ অধিকাংশ লেখাই জীৱনকেন্দ্ৰিক। ড^০ শইকীয়াৰ ওৱেবছাইট: www.sashikantasaikia.com।

অধ্যয়নপুষ্ট, সৎ মনৰ গৰাকী হʼলেহে কবিতা সৃষ্টি হʼব পাৰে

অনুপম দাস

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনে ধৰণৰ?
কবিতা ভাষাৰ কালিকা। সত্য আৰু সুন্দৰৰ মাজৰ যি সম্পৰ্ক কবিতা আৰু জীৱন, মোৰ বাবে তেনে ধৰণৰেই এক অনুভৱ। খুব কম সংখ্যক কবিতাহে মই পঢ়িছোঁ। চীনা কবিতা, জাপানী কবিতা আৰু কৃষ্ণাংগ কবিৰ কবিতাৰ সৈতে পৰিচিত হৈছোঁ। হীৰুদাৰ কবিতাই যৌৱনত আমাক মোহাচ্ছন্ন কৰি ৰাখিছিল। পৰৱৰ্তী কালত নীলমণি ফুকনৰ কবিতাত পৰিমিতিবোধ, গভীৰ জীৱন দৰ্শনৰ সন্ধান পাইছিলোঁ।


আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?
ভাষাৰ মাধুৰ্য, ভাব-ব্যঞ্জনা আৰু কবিৰ মননশীল চিন্তাই আকৰ্ষিত কৰিব পৰা কবিতা মই পঢ়োঁ। সৰুতেই অৰ্থ নুবুজাকৈ চিঞৰি-চিঞৰি পঢ়া পদ্যবোৰেই হয়তো কবিতাৰ প্ৰতি আগ্ৰহ জন্মাইছিল। অলপ বুজন হোৱাৰ পাছত আগতে কোৱাৰ দৰে কবিতাৰ মাজত ভাষাৰ কালিকা বিচাৰি পাইছিলোঁ। কবিতাই মানুহৰ মনলৈ এক গভীৰ প্ৰশান্তি কঢ়িয়াই আনিব পাৰে। হয়তো সেইবাবেই মই কবিতা পঢ়িবলৈ শিকিছোঁ।


কেনে ধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?
জীৱন সম্বন্ধে চিন্তাৰ খোৰাক যোগাব পৰা কবিতাই মোক মানসিক তৃপ্তি দিয়ে। বহুজন জ্যেষ্ঠ কবিৰ কবিতাই যেতিয়া নিৰাশ কৰে নিভাঁজ শব্দ চয়ন, চিত্ৰকল্প, পৰিমিতিবোধ আৰু গভীৰ জীৱন দৰ্শনৰ সন্ধানেৰে কনিষ্ঠ কবিৰ কবিতাই মনত আশাৰ সঞ্চাৰ কৰে।


সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?
মুষ্টিমেয় কেইজনমান কবিৰ কবিতাৰ বাহিৰে পঢ়িব পৰা অসমীয়া কবিতাৰ অভাৱ অনুভৱ কৰিছোঁ। বৰ্তমান কবিতা অৰ্থাৎ কবিৰ সংখ্যা বাঢ়িলেও মানবিশিষ্ট কবিতাৰ অভাৱ অনুভৱ কৰিছোঁ। গভীৰ অধ্যয়ন, মানুহৰ প্ৰতি অকপট প্ৰেম আৰু দায়বদ্ধতা নাথাকিলে কবিতাত হাত নিদিয়াই ভাল বুলি ভাব হʼয়। এজন পঢ়ুৱৈ হিচাপে সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে মোৰ খুব এটা উচ্চ ধাৰণা নাই। আশা কৰোঁ সোনকালেই মোৰ এই ধাৰণা ভুল বুলি প্ৰমাণিত হʼব।


কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান?
কবিতা এক সাধনা। অধ্যয়নপুষ্ট, সৎ মনৰ গৰাকী হʼলেহে কবিতা সৃষ্টি হʼব পাৰে। জোৰকৈ নিশ্চয় কবিতা লিখিব নোৱাৰি। হীৰুদাই কোৱাৰ দৰে 'কবিতা লিখা নাযায়, ওলায়।' কবিসকলে এই কথা মনত ৰখা ভাল। জ্যেষ্ঠসকলৰ প্ৰভাৱৰ পৰা মুক্ত হʼলেহে অনুজসকল সফল হʼব বুলি মোৰ ধাৰণা হয়। পৃথিৱীৰ প্ৰথম কবিতা সেই 'মা নিষাদ...'ৰ পৰা আজিলৈকে বহু কবিতা সৃষ্টি হʼল। প্ৰতিটোৱেই একক আৰু অনন্য। কোনোটোকেই সূত্ৰৰে বান্ধি ৰাখিব নোৱাৰি। কবিসকলৰ প্ৰতি অনুৰোধ সম্পৰীক্ষা চলিব, চলাওক, কিন্তু কবিতাৰ আত্মাটোক আত্মা হৈ থাকিবলৈ দিয়ক।

অনুপম দাস এগৰাকী কবি আৰু শিৱসাগৰ জিলা আইনসেৱা প্ৰাধিকাৰীৰ এগৰাকী প্ৰগ্ৰেম ক’অৰ্ডিনেটৰ।

হৃদয়ক এক নতুনত্ব দিয়াৰ প্ৰয়াসেৰে কবিতা পঁঢ়ো

শশাংক কৃষ্ণাত্ৰেয়

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনে ধৰণৰ?
সমাজৰ সকলো শ্ৰেণীৰ লোকৰ বাবে কবিতাৰ গুৰুত্ব সদায়েই আছে৷ কবিতাবোৰৰ মাজেৰে কবিসকলে এক চিৰসত্যৰ উমান দিয়ে৷ কবিসকল সঁচাকৈয়ে এক অসাধাৰণ শিল্পী, যি মন তথা হৃদয়ৰ দলিচাত নাচি-বাগি ফুৰা অনুভূতিবোৰ আখৰৰ ৰূপত সঠিকভাৱে সজাই পাঠকৰ মাজলৈ উলিয়াই দিয়ে৷ ব্যক্তিগভাৱে ক’বলৈ গ’লে কবিতা মোৰ অতিকৈ প্ৰিয়। এতিয়াৰ যুগত কবিতাবোৰ বিশেষ কোনো ভাষা বা অঞ্চলভিত্তিত সীমাবদ্ধ হৈ থকা নাই, কিয়নো অনুবাদৰ মাধ্যমেৰে বিদেশী ভাষাৰ ওপৰত জ্ঞান নথকাজনেও বহু বিখ্যাত মানৱদৰদী কবিৰ সৃষ্টিক হৃদয়ংগম কৰিব পাৰিছে৷ কবিতা আজি এক বিশ্বজনীন সম্পদ, যাৰ উপলব্ধি আমাৰ সকলোৰে হৃদয়ে হৃদয়ে বিৰাজমান৷


আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?
সৰুতে মনৰ এক কৌতুহল (কবিতা মানেনো কি?) দমাবলৈ গৈ কবিতাৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিলোঁ আৰু আজিও কিবা এক সৃষ্টিৰ উমান বিচাৰি নজনা কথাক জনাৰ হেঁপাহ পুহি কবিতাৰ মাজত সোমাই পৰোঁ৷ কবিতাবোৰত শব্দৰ গাঁথনিবোৰ সঁচাকৈয়ে এপাহ এপাহ ফুলেৰে এক সুন্দৰ মালা গঁঠাৰ দৰে অসাধাৰণ সৃষ্টি, য'ত সুখ-আনন্দ-দুখ-বিষাদ সকলোবোৰ সোমাই অৰ্থবহুল কৰি তোলে৷ মন তথা হৃদয়ক এক নতুনত্ব দিয়াৰ প্ৰয়াসেৰে কবিতা পঁঢ়ো৷


কেনে ধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে? 
সাধাৰণতে যিবোৰ কবিতাত মানৱজাতিৰ জীৱন-দৰ্শন সোমাই থাকে, যিবোৰে মানুহৰ কলুষিত মন ধুই নিকা কৰিব পাৰে, যিবোৰে সমাজক সংস্কাৰমুখী কৰিব পাৰে, সৰ্বসাধাৰণক জীৱন-যুঁজত অগ্ৰসৰ হ'ব পৰাকৈ সমল যোগাব পাৰে,  যিবোৰে এখন দেশ তথা সমাজৰ ইতিহাসৰ এক প্ৰতিচ্ছবি দাঙি ধৰিব পাৰে, সমাজৰ শোষিত শ্ৰেণীৰ দুখ-যন্ত্ৰণা সৰ্বসাধাৰণৰ দৃষ্টিগোচৰ কৰিব পাৰে, তেনেবোৰ কবিতা মোৰ প্ৰিয়৷


সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি? 
অসমীয়া কবিতাৰ এক সুকীয়া বৈশিষ্ট্য আছে। সাম্প্ৰতিক সময়ত বহু ন-পুৰণি কবিয়ে এক স্বকীয় পৰম্পৰা ৰক্ষা কৰি অসমীয়া ভাষাত কাব্য সাহিত্যৰ এক ন-ৰূপ দিছে আৰু লগতে পাঠকসকলৰ হৃদয় চুই যাব পৰাকৈ মনৰ ভাব উপস্থাপন কৰিব পাৰিছে৷ সৃষ্টিশীল বহু লোকে সাম্প্ৰতিক সময়ত বহু অনূদিত কবিতাৰ জৰিয়তে বিদেশী কবিসকলৰ সৃষ্টিক অনুধাৱন কৰাৰো সুযোগ দিছে৷


কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান? 
মোৰ সীমিত অভিজ্ঞতা তথা জ্ঞানৰ যোগেদি ন-পুৰণি কবিসকলৰ প্ৰতি বিশেষ পৰমাৰ্শ দিয়াৰ বা আহ্বান জনোৱাৰ ক্ষমতা নাই যদিও এটা কথা ঠিক যে কবিতাত শব্দ তথা ব্যাকৰণৰ সঠিক ৰূপত ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত আমি অধিক মনোযোগী হোৱাটো দৰকাৰ৷ কবি জন কিটছৰ কোৱাৰ দৰে ময়ো বিশ্বাস কৰোঁ— "Poetry should be great and unobtrusive, a thing which enters into one's soul, and does not startle it or, amaze it with itself, but with its subject."

শশাংক কৃষ্ণাত্ৰেয় এগৰাকী লেখক আৰু আৰক্ষী বিষয়া। গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা ইলেক্ট্ৰনিক আৰু টেলিকমিউিনেকশ্যন বিষয়ত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী আৰু ভূপালৰ নেশ্যনেল ল ইনষ্টিটিউট ইউনিভাৰ্ছিটিৰপৰা চাইবাৰ ক্ৰাইম আৰু ডিজিটেল ফৰেনছিক বিষয়ত পোষ্টগ্ৰেজুৱেট ডিপ্লোমা অৰ্জন কৰা কৃষ্ণাত্ৰেয়ৰ একমাত্ৰ প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখন হ’ল সুখৰ অন্বেষণ (২০২১)।

কবি আৰু কবিতাৰ একোটা উদ্দেশ্য থকা উচিত

প্ৰাগজ্যোতি গগৈ

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনে ধৰণৰ?
কবিতা মাজে-মাজে পঢ়া হয় যদিওবা আজিকালি কবিতা, গল্প বা কাহিনীধৰ্মী সাহিত্যতকৈ প্ৰবন্ধ-নিবন্ধ বা বিষয়ভিত্তিক সাহিত্যৰ প্ৰতিহে অধিক আগ্ৰহী। শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰে সম্পৰ্ক বোলা কথাটো অলপ দকৈ চালে বেলেগ এটা বিষয়ৰ বাট ওলায়গৈ, যিয়ে কবিতাক শিক্ষিত চামৰ মাজতে ৰাখি কবিক এলিট আসন এখন পাৰি দিয়াৰ অনুৰূপ কামেই কৰে। অৱশ্যে যিমান যি নক'লেও সাহিত্যকে আদি কৰি বৌদ্ধিক দিশটোৰ স'তে জড়িতসকল অৱশ্যেই শিক্ষিত হ'ব লাগিব, কিন্তু লগতে ইয়াত মধ্যবিত্তীয় গোন্ধ এটা থাকেই, যিসকলে সাহিত্যক এলিট কনছট্ৰাকচনৰ ভিতৰতে ৰাখিব খোজেঁ। মোৰ বিবেচনাৰে ক'ব লগা এয়াই যে কলাৰ সৃষ্টিত শিক্ষিতই অৰিহণা যোগাওক, কিন্তু সেই কলাই শিক্ষিত, সম্ভ্ৰান্ত শ্ৰেণীৰ কথাই নকওক বা কলা শিক্ষিত, সম্ভ্ৰান্ত শ্ৰেণীৰ মাজতে সীমাৱদ্ধ হৈ নাথাকি সৰ্বসাধাৰণৰ কাষ চাপক, সমুদায় জনসাধাৰণৰ কথা কওক, সকলোৰে বাবে হওক।


আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?
সাময়িক তৃপ্তি বা সাহিত্যৰ জুতি প্ৰদানৰ উপৰি মই ভাবোঁ কবি আৰু কবিতাৰ একোটা উদ্দেশ্য থকা উচিত। সমাজৰ অংগ হিচাপে কবিৰ একধৰণৰ দায়ৱদ্ধতা থকা উচিত (অৱশ্যেই আমি দাবী কৰিব নোৱাৰোঁ, কিন্তু বিচাৰোঁ) যিহেতু কবি-সাহিত্যিকসকলে একোটা বৌদ্ধিক শ্ৰেণীক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, বহুতে তেওঁলোকক অনুকৰণ কৰে, গতিকেই তেওঁলোকৰ ৰাজনৈতিকভাৱে শুদ্ধ হোৱা উচিত আৰু তেওঁলোকৰ লেখাৰ মাজেৰে তেওঁলোকৰ তেনে সত্তা প্ৰতিভাত হোৱা উচিত। তেওঁলোকৰ কবিতাই ৰাজনৈতিক বিষয়বস্তু নুচুলেও লিংগ-বৈষম্য, জাতি-বৈষম্য, পুৰুষতান্ত্ৰিকতা, ইত্যাদি সমস্যাজনক ৰক্ষণশীল উপাদানসমূহ যাতে নাথাকে, তালৈ মন দিয়া উচিত। বৌদ্ধিক-মানসিক তৃপ্তিৰ বাবেই কবিতা পঢ়া যায়, লগতে সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা কোন স্তৰত আছে, কবিয়ে যুগৰ স'তে তাল মিলাই কিমানদূৰ আগবাঢ়িছে, ৰোমাণ্টিকতাক অতিক্ৰম কৰিব পাৰিছেনে নাই ইত্যাদি দিশবোৰ বিবেচনাৰ বাবেই অসমীয়া কবিতা পঢ়া হয়।


কেনে ধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?
মোৰ বিবেচনাৰে কবিতা শব্দৰ সমষ্টি। সৰল বা জটিল শব্দ যিয়ে নহওক কবিতা এটা নিৰ্মাণৰ বাবে শব্দৰ সুশৃংখল প্ৰয়োগ জানিব লাগিব। কিন্তু কুশলতাৰে শব্দ নিৰ্মাণৰ কায়দা জনাৰ লগতে কবিৰ দস্তুৰমত এক উদ্দেশ্য থকা উচিত যে কবিতাই কি ক'ব। যিসমূহ কবিতাই ক'ব লগা কথাবোৰ কোনো সন্দেহৰ ৰেশ নজগোৱাকৈ ক'ব পাৰে, য'ত স্ব-বিৰোধী কাৰ্যকলাপ নাথাকে, য'ত কবিৰ আদৰ্শগত স্থিতি পৰিস্ফুট হৈ উঠে তেনে কবিতাই মোৰ প্ৰিয়। অৱশ্যেই তেনে কবিতাৰো এক মান থকাটো জৰুৰী। ব্যক্তিগতভাৱে  সাধাৰণতে ৰাজনৈতিক কবিতা মোৰ প্ৰিয়।


সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?
সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতাৰ কথা ক'বলৈ ল'লেই আমি প্ৰথম কবিৰ কথা ক'ব লাগিব যিহেতু কবিয়েহে কবিতাৰ নিৰ্মাণ কৰে। সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিৰ ক্ষেত্ৰত সমস্যা দেধাৰ আছে। অসমীয়া কবিয়ে এতিয়াও ৰোমাণ্টিকতাৰ ভ্ৰান্তিৰপৰা ওলাবই পৰা নাই, সেই ৰোমাণ্টিকতাৰ Source আহে আকৌ মধ্যবিত্তীয় ৰোমাণ্টিচিজিমৰ পৰা। প্ৰেমৰ কথা ক'বলৈ গ'লে কবিয়ে যেনেধৰণৰ প্ৰেমিকাৰ কল্পনা কৰে বা সি এক আদৰ্শ নাৰীকেই প্ৰতিনিধিত্ব কৰে যি আদৰ্শ নাৰীৰ ধাৰণাটো পুৰুষতন্ত্ৰই কঢ়িয়াই লৈ ফুৰে। অসমীয়া কবিয়ে প্ৰেমৰ কথা ক'বলৈ গ'লে প্ৰথম সমস্যাই আহে এইটো। দ্বিতীয় সমস্যাটো হ'ল অসমীয়া কবিয়ে নাৰীৰ বৰ্ণনা কৰোতে দস্তুৰমত ধুনীয়া নাৰীয়েই আগস্থান পায় বা ধুনীয়াৰ একোটা সজীৱ বৰ্ণনা কবিতাত থাকেই থাকে। ই সেইফালেও এক সমস্যা যে ধুনীয়াৰ বিপৰীতে কুৰূপাৰ এক দ্বি-বিভাজনমূলক বৈপৰীত্য স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে দাঙি ধৰে, য'ত ধুনীয়া নোহোৱা নাৰীয়ে কবিতাত স্থান নাপায়। অসমীয়া কবিৰ ক্ষেত্ৰত দেখা পোৱা আন এটা সমস্যা হ'ল ৰক্ষণশীলতা। কবিতাত পিতৃতান্ত্ৰিক প্ৰবৃত্তিবোৰ সাম্প্ৰতিক প্ৰেক্ষাপটতো দেখা যায়, তদুপৰি কবি হিচাপে সুকীয়া আসন পোৱাৰ পাছত এক গোড়ামি জন্মে, যি ৰক্ষণশীলতাৰ জন্ম দিয়ে বা এলিট কনচট্ৰাকচন এটাত নিজকে চেপি-কুচি সুমুৱাই সেই এলিট জ'নৰপৰাই সাহিত্য-চৰ্চাত আত্মনিয়োগ কৰে। কবিসকলৰ ক্ষেত্ৰত দেখা পোৱা আন এটা সমস্যা হ'ল ৰাজনৈতিক চেতনাৰ ৰোমাণ্টিকতা। বহুতৰ ক্ষেত্ৰত ৰাজনৈতিক স্থিতি বোলা বস্তুটো নায়েই বা যিসকলৰ অলপ আছে বা দেখুৱাব খোজেঁ সিও প্ৰায়ক্ষেত্ৰতে স্বাৰ্থজনিত। কথাটো এনেকুৱা হ'ব নিশ্চয়কৈ নালাগে যে কাৰোবাক দেখুৱাবৰ বাবেহে কোনোবা ৰাজনৈতিকভাৱে শুদ্ধ হোৱা উচিত। সেই স্থিতি হৃদয়ৰপৰা অহা উচিত, বিবেকৰদ্বাৰা পৰিচালিত হোৱা উচিত। এই বিবেকৰদ্বাৰা পৰিচালিত নহৈ বহুতেই এবাৰ ইটো এবাৰ আনটো ধৰেগৈ। সেইটোৱেই তেওঁলোকৰ ৰাজনৈতিক চেতনাৰ ৰোমাণ্টিকতা। এক সুস্পষ্ট মত, আদৰ্শ, স্থিতিৰ অভাৱ। এই সকলোবোৰ কবিৰ লগতে একেহাতে কবিতাৰো উপাদান। কবিতাতো এই গোটেই ৰোমাণ্টিকতাৰ দিশবোৰ পৰিস্ফুট। যুগৰ স'তে তাল মিলাই প্ৰগতিশীল উপাদানবোৰো কবিতাই সাঙুৰি লোৱা পৰিলক্ষিত নহয়। তদুপৰি বিষয়বস্তুৰো মৌলিকতা দেখা নাযায়, কবিতাত দৰ্শনৰো অভাৱ, ইত্যাদি বহুকেইটা দিশেই পৰিস্ফুট হয়।


কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান?
কবিসকলৰ কবিতা লিখাৰ একোটা উদ্দেশ্য থাকক। কি কাৰণে কবিতা লিখে, কবি কিয় হ'ব খোজে, কবিতাৰে কি কৰিব খোজে সিবোৰৰ এক উদ্দেশ্য থাকক। অৱশ্যেই এই উদ্দেশ্যৰদ্বাৰা তেওঁলোকৰ মৌলিকতাক আৱদ্ধ কৰাৰ কথা কোৱা নাই, কিন্তু উদ্দেশ্য থকাটো ভাল। দ্বিতীয়তে কবিসকল বাস্তৱমুখী হওঁক, সাতামপুৰুষীয়া ৰক্ষণশীলতা, ৰোমাণ্টিকতা বৰ্জন কৰি আধুনিক মনৰ হওক। ইয়াতেই আকৌ আধুনিক বুলিলেই এক বেলেগ দৃষ্টিৰে চোৱাৰ মানসিকতাও আছে। এই মানসিকতাই সমস্যা, সমস্যা এইবাবেই যে ই নিজেই ৰক্ষণশীল। কবিসকল প্ৰগতিশীল হওক। দেশ-দুনীয়াৰ কবিতাৰ গতি-প্ৰকৃতি, বিষয়বস্তু সম্পৰ্কে সচেতন হওক। কোনো সাতামপুৰুষীয়া সমস্যাজনক ৰক্ষণশীল ট্ৰিটমেণ্টৰ কণ্টেণ্টক ৰক্ষণশীল দৃষ্টিৰেই নিৰ্বাচন কৰি এক্সপেৰিমেণ্ট কৰিব খোজাৰ প্ৰবৃত্তিক নতুন কাম, নতুন ট্ৰিটমেণ্ট বুলি দোহাই দিয়াৰ বিৰক্তিবোৰৰ পৰা ৰেহাই দিয়ক।

প্ৰাগজ্যোতি গগৈ এগৰাকী কলা-সাহিত্যৰ অনুৰাগী যুৱক। ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ইতিহাস বিষয়ৰ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰীধাৰী গগৈ শিৱসাগৰৰ বাসিন্দা।

Epigrams

By Harekrishna Deka

Translated & Read by Krishna Dulal Barua

নিজৰ কথাখিনি নিজৰ ধৰণেৰে ক’বলৈ মাতটো নিজৰ হোৱাটো প্ৰয়োজনীয়

হৰ্ষবৰ্দ্ধন

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনে ধৰণৰ?
আমাৰ মতে সাহিত্যত শিক্ষিত বা অশিক্ষিতৰ ধাৰণাটো বহু পৰিমাণে আপেক্ষিক। এইক্ষেত্ৰত আমি অসমীয়া সংস্কৃতিলৈকে আঙুলিয়াব পাৰোঁ। আমাৰ লোকগীত (বিহুনাম আদি) চহা নিৰক্ষৰ কৃষকৰে সৃষ্টি। তেওঁলোকে প্ৰতীক, চিত্ৰকল্প আদিৰ তাত্ত্বিক কথাবোৰ কোনোদিনে অধ্যয়ন কৰা নাছিল, কিন্তু লোককবিতাত তাক বৰ সুন্দৰকৈ ব্যৱহাৰ কৰিব জানিছিল। সেয়েহে কবিতাৰ ক্ষেত্ৰত শিক্ষাৰ দিশটো আপেক্ষিক বুলি কৈছোঁ।

অৱশ্যে কবিতাৰ সৈতে আমাৰ সম্পৰ্ক বেছ নিবিড়। সেয়েহে কবিতা পঢ়ি তাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিয়েই আমি আটাইতকৈ বেছি আনন্দ পাওঁ। সৰুৰে পৰা কবিতা পঢ়া আৰু আবৃত্তি কৰাৰ চখ এটাই লগ লৈছিল। তেনেকৈয়ে আৰম্ভণি। পপুলাৰ জনাৰ অৰ্থাৎ প্ৰেমৰ কবিতা পঢ়িয়েই পঠনৰ এই যাত্ৰাৰ আৰম্ভণি কৰিছিলোঁ। বোধহয় কেন্দ্ৰীয় বিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰ আছিলোঁ বাবে আৰু আমাৰ স্কুলখন ইংৰাজী মাধ্যমৰ আছিল বাবে ইংৰাজী, হিন্দী আৰু উৰ্দু সাহিত্যৰ প্ৰতি খুব সোনকালেই টান অনুভৱ কৰিছিলোঁ। চুবুৰীয়া বৰদেউতা (যাক আমি বৰ্তা বুলি কওঁ) তেখেতে আগ্ৰহী কৰিছিল বাংলা কবিতা পঢ়িবলৈ। সুকান্ত, জীবনানন্দ, শঙ্খ ঘোষ এইবোৰ সৰুতেই আমাৰ বাবে বেছ চিনাকি নাম আছিল। কোনোবাই এওঁলোকৰ বিষয়ে খুব গভীৰ আলোচনা কৰিলে ভাগ ল'ব নোৱাৰিলেও তেওঁলোকৰ দুই-এটা কবিতাৰ পংক্তি তেতিয়াই ফুটাবলৈ সক্ষম হৈছিলোঁ। এনেকৈয়ে মোৰ কবিতা পঠনৰ আৰম্ভণি। সি এতিয়াও চলি আছে অবিৰতভাৱে। মাত্ৰ ৰুচিৰ কিছু সালসলনি ঘটিছে।


আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?
সাধাৰণ অৰ্থত ক'বলৈ গ'লে কবিতা পঢ়াটো প্ৰথমতে এটা চখ বা অভ্যাস আছিল, এতিয়া সি নিচা হৈ পৰিছে। এইবিষয়ে দকৈ কেতিয়াও ভাবি চোৱা হোৱা নাই। তথাপি সাম্প্ৰতিক সময়ৰ কঠিন বাস্তৱক কবিতাই যিধৰণেৰে পাঠকৰ বুকুত সংস্থাপিত কৰিব পাৰে তেনেদৰে আন সাহিত্যই নোৱাৰে। কবিতা পঢ়িলে আন এটা লাভ হয় কি যে ভাষাটো কিধৰণে ক’লৈ গতি কৰিছে, ভাষা এটাৰ assimilation কিধৰণে হৈছে তাৰ গতি-গোত্ৰ ধৰিব পৰা যায়। আনহাতে কবিতাই বহুসময়ত আপোনাক বিষয়বোৰ পাগুলিবলৈ আৰু চিন্তা কৰিবলৈ শিকায়। সাম্প্ৰতিক আমি সমালোচনা সাহিত্যৰ এজন আগ্ৰহী ছাত্ৰ। সেয়েহে কবিতা পঢ়াটো আৱশ্যক হৈ পৰে। আমাৰ কবিতা পঠনৰ ইও কিজানি এটা প্ৰধান কাৰণ।


কেনে ধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?
গভীৰ ৰাজনৈতিক কিম্বা সামাজিক বক্তব্য থকা, সাম্প্ৰতিক যুগটোৰ সমস্যাসমূহ (যেনে ধৰক আত্মকেন্দ্ৰিকতা, নৈতিক আদৰ্শ আৰু প্ৰমূল্যবোধৰ অৱক্ষয়, মহানগৰীয় জীৱনৰ সমস্যা) আদিক প্ৰতিফলিত কৰা, বাস্তৱিক জীৱনৰ সদৰ্থক বা নঞাৰ্থক দিশবোৰ মুকলিকৈ দেখুওৱা সৰলকৈ লিখা তৰলতা নথকা কবিতা পঢ়ি ভাল পাওঁ। সেইবোৰ কবিতা পঢ়ি ভাল পাওঁ যত উত্তৰ আধুনিকতা আৰু poetic licenseৰ দোহাই দি ফাগুনত ধান চপোৱা নহয় বা ব'হাগত শেৱালি ফুলোৱা নহয়। প্ৰতীক আৰু চিত্ৰকল্পৰ দোহাই দি প্ৰথম শাৰীৰ লগত দ্বিতীয় শাৰীৰ কোনো সম্পৰ্ক ৰক্ষা নকৰাকৈ এখন কাল্পনিক জগৎ আৰু ক্লীচ্ছেৰ সৃষ্টি কৰি পাঠকৰ সৈতে কাৰচাজী কৰা নহয়। মুঠতে যিবোৰ কবিতাৰ অৰ্থ বিচাৰি পাঠকে বেৰত মূৰ মাৰিবলগীয়া নহয় বা পাঠকে যিবোৰ কবিতাত একাত্ম বোধ কৰে, আমাৰ দৃষ্টিত সিয়েই ভাল কবিতা, আমি তেনে কবিতাৰেই আগ্ৰহী পাঠক।


সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?
বৰ্তমান অসমীয়া কবিতাত নতুনত্ব আৰু অৰ্থতকৈ কবিতাৰ মাজত ক্লীচ্ছে আৰু কেৰিকেচাৰৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠতা চকুত পৰে। আমাৰ সাহিত্যত বিশেষকৈ কবিতাত এতিয়াও চলি থকা কেইটামান বিষয় হ'ল ফুল, পাত, বসন্ত, নদী, ফাগুন, আঘোণ ইত্যাদি। বিষয় একেই হোৱাটো সমস্যা নাছিল যদি বক্তব্য নতুন হ'লহেঁতেন। এতিয়া সমস্যাটো হ'ল এইকেইটা বিষয়ক লৈ কিছুমান অনৰ্থক কেৰিকেচাৰ চলি আছে। যদি কবিতা এটা পঢ়িবলৈ লৈ সুৰ, স্বৰ, বা বক্তব্য চিনাকি যেন লাগে, ৰূপকল্পটো আগেয়ে দেখাৰ দৰে লাগে, তেন্তে তাৰ প্ৰতি টানটো নিজে নিজেই কমি যায়। উদাহৰণৰ বাবে যিকোনো এটা বিষয় ধৰি লওক যেনে নদী। প্ৰত্যেক মানুহৰ অৱচেতন মনত নদীক লৈ কিছুমান ধাৰণা থাকে। অৱশ্যে সি সকলোৰে বাবে পৃথক। তেওঁলোকৰ ভৌগোলিক অৱস্থানো ইয়াৰ এটা মূল কাৰণ। গুৱাহাটীৰ ল'ৰা এজনৰ মনত নদীক লৈ যি ধাৰণা থাকে সি বানৰ তাণ্ডব দেখা লখিমপুৰ বা মাজুলীৰ ল'ৰা এজনৰ ধাৰণাতকৈ সম্পূৰ্ণ পৃথক। গৰিষ্ঠসংখ্যক সৃষ্টিতে আমি নদীকেন্দ্ৰিক কিছুমান ৰমণ্যাসিক ইউটোপীয়ান ধাৰণাহে দেখিবলৈ পাওঁ। কিন্তু ইয়াৰ মাজতে কিছুমান প্ৰয়োজনীয় দিশ আমি চেৰাই গৈছোঁ। প্ৰত্যেক নৈয়েই কিছুমান কাহিনী গঢ়ে, কিছুমান কাহিনী ভাঙে। মূল প্ৰশ্নটো হ'ল আমাৰ সাহিত্যই এই কাহিনীবোৰ কিমান দূৰ সামৰি লৈছে। নদীক কেন্দ্ৰ কৰি গঢ় লোৱা সামাজিক পৰিৱেশতন্ত্ৰ বা নৈখনক সম্বল হিচাপে লৈ জীয়াই থকা সমাজৰ অৱহেলিত মিছিং, কৈবৰ্ত বা মিয়া জনগোষ্ঠীটোৰ দিন-প্ৰতিদিনৰ সংগ্ৰাম বা সমস্যাৰ ছবিখনৰ উপস্থাপন আমাৰ সাহিত্যত হৈছেনে? অৱশ্যে এনে কবিতা নোহোৱা নহয়। মন কৰক:
(১) "আকাশখন গলিলে
       বুকুখন বুৰে
        দুখৰ কামিজত নৈপৰীয়া মলঙে" (‘নৈপৰীয়া’, হিতেশ মেধি)

(২) "উশাহ চটা মাৰিলে মানুহ মৰে। তোৰচোন ডিঙিলৈকে বালি ।
       তই মৰিছ ভোগদৈ,
       মৰিছোঁ মই।" (‘ভোগদৈ’, সুশান্ত বৰা)

মন কৰক দুয়োটা কবিতাই নৈক লৈ লিখা হৈছে। এটাই যদি নৈখনে সকলো লৈ যোৱাৰ সেই ছবি, খং, অভিমান, হাহাকাৰ ফুটাই তুলিছে আনটোৱে আকৌ দেখুৱাব খুজিছে নৈখন নোহোৱা হোৱাৰ উপক্ৰম ঘটাত তাক সম্বল হিচাপে লৈ জীয়াই থকা মানুহবোৰৰ কষ্ট। দুয়োটা কবিতাৰ বিষয়বস্তু একেই, নদী। কিন্তু perspective পৃথক।

বৰ্তমান অসমীয়া কবিতাত মূল সমস্যাটো হ'ল কথনৰীতিত নতুনত্বহীন অনৰ্থক শব্দৰ কাৰচাজীবোৰ। আজিৰ বহুতো কবিৰ এটা neophobic tendency বা নতুন বস্তুৰ প্ৰতি ভীতিগস্ততা দেখা যায়। কবিসকল কোনোবাখিনিত নিশ্চয় পৰাধীন। সেই দুৰ্লংঘ্য বুলি ভবা ভ্ৰমৰ প্ৰাচীৰ অতিক্ৰম নকৰিলে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰা সম্ভৱ নহয়। আগৰ কথাখিনিকে একে ধৰণেই পখালি থাকিলে পুখুৰীৰ পানী নৈলৈ কেনেকৈ ওলাই বব? নৈ কেতিয়াকৈ উজাই আহি ওখ পুখুৰীৰ পাৰ পাৰ হ'ব? 
"কমি আহে কমি আহে
শ্ৰম মেধা সততাৰ দাম দৰ কমি আহে
সৰ্বময়ী হৈ আহে বিকৃতিৰ ছায়া ছবি
জেউ ধৰা জুৱাৰীৰ যাদুকৰী তাচ্ছ।"

কিয় নাজানো কিন্ত সাম্প্ৰতিক সময়ৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক কবিতা পঢ়িলে আজিকালি প্ৰায়েই মোক অধ্যাপক ড০ কবীন ফুকনৰ কবিতাৰ এই পংক্তিকেইটাই খুন্দিয়াই যায়। এনে লাগে যেন সময়ৰ লগে লগে এই পংক্তিকেইটা অধিক বাস্তৱ আৰু অৰ্থবহ হৈ উঠিছে। সাম্প্ৰতিক সময়ত অসমীয়া কবিতাত মই আটাইতকৈ অভাৱ অনুভৱ কৰা দিশটো হ'ল পলিটিকেল পয়েট্ৰী আৰু ছেটায়াৰ পয়েট্ৰী। অসমীয়া মানুহ সজাগ নহয় পলিটিকেল পয়েট্ৰী, ছেটায়াৰ পয়েট্ৰী আদিৰ প্ৰতি। System-ক কটাক্ষ কৰি লিখা কবিতা আমাৰ সাহিত্যত তেনেই নগণ্য। চৰকাৰ, ভ্ৰষ্টাচাৰ আদিৰ কথা কোৱা কবিতা আমাৰ সাহিত্যত কম, যদি কোনোবাই লিখিছেও তেন্তে সেয়া কাকত-আলোচনীত ছপা হোৱা নাই। আমাৰ পাঠকে এতিয়াও ছেটায়াৰ পয়েট্ৰী বুলি ক'লে খুব তৰল পৰ্যায়ৰ কিবা এটা বুলি ভাবে। অৱশ্যে সাম্প্ৰতিক মনোজ নেওগ, কোকিল শইকীয়া, ধন দাস, হিমাংগ দাস আদিৰ ৰাজনৈতিক কবিতাবোৰ মন কৰিবলগীয়া। কেঁচা বয়স এটাত আমি প্ৰণৱ বৰ্মন, জীৱন নৰহ আদিৰ কবিতাৰে কবিতাৰ যাত্ৰা আৰম্ভ্ কৰিছিলোঁ। বয়স বঢ়াৰ লগে লগে কবীন ফুকন, জ্ঞান পূজাৰী, সনন্ত তাঁতি, ৰাহত ইণ্ডোৰী আদিৰ কবিতাই আমাৰ সত্তাক জোঁকাৰি গ'ল (হয়তো সলনিও কৰি গ'ল)। তাৰ পাছত ছিৰিয়াছ পঢ়া-শুনা আৰম্ভ কৰোঁতে আমাৰ চকুত ধৰা দিলেহি অসমীয়া কবিতাৰ এটা "পনীয়া" ৰূপে। আজিকালি কবিতা একোটা বুজি নাপালে আৰ্চিবল্ড মেকেলিছৰ বিখ্যাত উক্তি "A poem should not mean/ but be"-ৰ প্ৰসংগ আনি নিজৰেই সীমাবদ্ধতাক দোষাৰোপ কৰোঁ যদিও আমিও জানো কবিতা এটা বুজি নোপোৱাটো কেতিয়াবা পাঠকৰ দূৰ্বলতা নহ'বও পাৰে। কবিতাৰে পাঠকক নিজৰ কথাখিনি ক'ব নোৱাৰাটো কবিৰো অক্ষমতা হ'ব পাৰে। সেয়েহে নিজৰ ভোটা মগজু, অধ্যয়নহীনতা, বেয়াক বেয়া বোলাৰ নঞাৰ্থক প্ৰৱণতাক দমাব নোৱাৰাৰ বাবে আৰু "কবিতা বেয়া হোৱা"ৰ দুখটোৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ পলায়নবাদী মনোভাবেৰে আজিকালি দূৰত্ব বজাই ৰাখোঁ অসমীয়া কবিতাৰ পৰা। তথাপি জেঠ মহীয়া শীতল বতাহজাকৰ দৰে কবিতাৰ পট পৰিৱৰ্তন কৰিব পৰা তৰুণ কবিৰ কবিতা বা সংকলনৰ খবৰ যেতিয়া পাওঁ তেতিয়া তাক উদৰস্থ কৰাৰ ভোকটো সম্বৰণ কৰিব নোৱাৰোঁ। হয়তো বেয়াবোৰৰ মাজত ভালবোৰ বিচাৰিবলৈ আৰু অসমীয়া কবিতাৰ এক নতুন বাট আৰু স্বৰৰ সন্ধান কৰাৰ স্বাৰ্থত যি দুই-চাৰিটা তৰুণ সম্ভাৱনা দেখোঁ তেওঁলোকৰ বিষয়ে আলোচনা হৈ থকাটো প্ৰয়োজনীয় বুলি ভাবোঁ।

অসমীয়া কবিতাত বহুসময়ত বিশ্বজনীন আবেদনৰ অভাৱ অনুভৱ কৰোঁ। প্ৰায়েই দেখোঁ যে আমাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক অসমীয়া কবিয়ে (সেয়া লাগিলে নীলমণি ফুকনেই হওক বা সাম্প্ৰতিক সময়ৰ একাংশ কবিয়েই হওক) তেওঁলোকৰ কবিতাবোৰ অসমৰ চাৰিসীমাৰ মাজতে আবদ্ধ কৰি থয়। মেইনলেণ্ড বা বিশ্বৰ কথা বাদেই দিলোঁ বহুসময়ত নৰ্থইষ্ট অথবা মহানগৰীয় জীৱনটোকে সামৰি নলয়। তেওঁলোকৰ গৰিষ্ঠসংখ্যকৰ ক্ষেত্ৰতে অসমীয়া গঞা জীৱনটোৰ প্ৰতি এটা টান দেখোঁ। কিন্তু কেৱল জানো গাঁওখনৰ কথা গাঁৱলীয়া জীৱনৰ কথা কৈ থাকিলে সাহিত্যলৈ বিশ্বজনীন আবেদন আনিব পৰা যাব?


কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান? 
নৱকান্ত বৰুৱাই হয়তো অসমীয়া কাব্য-জগতৰ আটাইতকৈ সৌভাগ্যৱান কবি। তেখেতে জীৱনকালত কেইবাটাও যুগ দেখিছে। নৱকান্তই অসমীয়া কবিতাৰ ৰোমাণ্টিক যুগটো দেখিছে, পাছৰ পৰ্যায়ত বাস্তৱবাদী কবিতাৰ যুগো দেখিছে, আধুনিক যুগটোও দেখিছে আৰু জীৱনৰ শেষ বয়সত তেখেতে প্ৰায় উত্তৰ আধুনিক যুগটোও দেখিছে। আৰু আটাইতকৈ মন কৰিবলগীয়া কথাটো হ'ল প্ৰতিটো যুগৰ হিচাপত নৱকান্তই নিজকে গঢ়িছে, reform কৰিছে। প্ৰাসংগিক আৰু পাঠকৰ প্ৰিয়জন কবি হ'বলৈ সময়ৰ সৈতে সলনি হোৱাটো যে জৰুৰী এই কথাটো নৱকান্তই ভালকৈ জানিছিল। আৰু জানিছিল নিজকে ৰিফৰ্ম কৰাৰ যিটো আৰ্ট বা প্ৰক্ৰিয়া। আমাৰ বহু সাম্প্ৰতিক কবিয়ে বৰ্তমান যুগৰ সৈতে খাপ খোৱাৰ এই কলাটো আয়ত্ত কৰিব পৰা নাই যেন অনুভৱ হয়। শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ দশকটোত ২০০৩-৪ত যিধৰণৰ কবিতা লিখিছিল এতিয়াও সেই ধৰণৰ কবিতাই লিখি আছে। 

শেষত তৰুণসকলক মাত্ৰ এষাৰ কথাই ক'ম, নিজৰ কথাখিনি নিজৰ ধৰণেৰে ক'বলৈ মাতটো নিজৰ হোৱাটো প্ৰয়োজনীয়। সেয়েহে আনৰ কণ্ঠটো নিজৰ কণ্ঠৰ পৰা আঁতৰ কৰিব পাৰিব লাগে। অগ্ৰজক অনুসৰণ কৰাটো প্ৰয়োজনীয় কিন্তু অনুকৰণ কৰাটো ভুলেই নহয় নিজৰ উত্তৰণৰ বাবে মাৰাত্মকো। আমাৰ কবিতা আৰু সাহিত্যৰ উত্তৰণৰ বাবে কবিসকলে এই বেওটো ভঙাটো অৱশ্যক। অন্যথা ৫০, ৬০, ৭০ আদি দশকৰ কবিসকলৰ আদৰ্শৰে যদি সাম্প্ৰতিক সাহিত্য আগবাঢ়িবলৈ হয় তেন্তে তেনেকৈ আমাৰ জাতীয় সাহিত্য আগবাঢ়ি নাযায় বৰঞ্চ পিছ পৰিহে ৰ'ব। আমাৰ কবিসকলে নিজকে সেই বেওটোৰ পৰা মুক্ত কৰাৰ কথা চিন্তা কৰিব লাগে। অজিৎ বৰুৱাৰ দৃষ্টিৰে যদি চাওঁ তেন্তে হয় সাহিত্য আত্ম আনন্দৰ বাবে চৰ্চা কৰা বিষয় কিন্তু জাতীয় সাহিত্য আগবাঢ়ি যোৱাটোও আৰু আগবঢ়াই নিয়াটোও প্ৰয়োজনীয়। যদি নতুনেই গুৰি নধৰে, এইক্ষেত্ৰত কোনো initiative  নলয় তেন্তে ল'ব কোনে? সাম্প্ৰতিক কবিতাক কিতাপৰ পৰা উলিয়াই আনি পাঠকৰ মাজলৈ লৈ অনাৰ প্ৰয়োজন আছে। আমি এটা কথা খুব ভালকৈ বুজিব লাগিব যে সাহিত্য কেৱল সমাজৰ তথাকথিত elite শ্ৰেণীটোৰ পৈত্ৰিক সম্পত্তি নহয়। হয়তো জ্যোতিপ্ৰসাদে কোৱা জনতাৰ প্ৰাণৰো প্ৰাণত লুকাই থকা শিল্পীজনক জগাই তোলাটোহে কবিতাৰ কাম বুলি ভাবোঁ। তাৰ বাবে আমি পাঠকৰ কবিতা (Reader’s Poems) লিখিব লাগিব। পাঠক কবিতাৰ ওচৰলৈ নিজে নিজে আহিব বুলি বহি থাকিলে নহ’ব। বাকী নৱকান্ত বৰুৱাই লিখিছিল:
"মৈথুন আৰু শস্যৰ প্ৰয়োজন থকালৈকে 
পৃথিৱীত থাকিব মানুহ আৰু
কবিতা থাকিব মানুহৰ ৰখীয়া হৈ।"

গতিকে কবিতা নিজেই নিজৰ ৰখীয়া। আকৌ তাক ৰক্ষা কৰিবলৈ আমি একোটা অনৰ্থক অভিভাৱকত্ব দেখুওৱাৰ প্ৰয়োজন শূন্য।

হৰ্ষবৰ্দ্ধন বৰ্তমান স্নাতক মহলাত নামভৰ্তি কৰিবলৈ ৰৈ থকা এজন ছাত্ৰ। নিজকে ছিৰিয়াছ পাঠক হিচাপে পৰিচয় দিয়া হৰ্ষৰ প্ৰিয় বিষয় সাহিত্য। তেওঁ Marxist Criticism-ৰ আগ্ৰহী ছাত্ৰ আৰু এজন occasional writer। সাহিত্য, ৰাজনীতি বিজ্ঞান আৰু ইতিহাস তেওঁৰ অধ্যয়নৰ মূল বিষয়।

সকলোতকৈ ভাল লাগে মনত হিল্লোল তুলিব পৰা কবিতা

ড^০ গোপাল চন্দ্ৰ হাজৰিকা

এজন শিক্ষিত ব্যক্তি হিচাপে কবিতাৰ সৈতে আপোনাৰ সম্পৰ্কটো কেনে ধৰণৰ?
সাহিত্যৰ আদিমতম ৰূপ হৈছে কবিতা। ভাৰতীয় সাহিত্যৰ মাজত সগৌৰৱে অৱস্থান কৰিছে অসমীয়া সাহিত্যই। সেই হিচাপে অসমীয়া সহিত্য হেজাৰ বছৰৰো অধিক পুৰণি। যিহেতু কবিতাই হৈছে প্ৰাচীনতম সাহিত্য সেয়ে নিশ্চয় অসমীয়া কবিতাৰ বয়সো হেজাৰ বছৰতকৈ বেছি। চৰ্যাপদৰ দিনৰপৰা এতিয়ালৈকে অসমীয়া কবিতাই নানা উত্থান-পতনৰ মাজেৰে আহি আহি বৰ্তমানৰ ৰূপ পাইছেহি। তাহানিৰ ৰহস্যময় ভাবৰপৰা আৰম্ভ হৈ ভগৱান বিষয়ক ধৰ্মীয় বিষয়বস্তু সামৰি প্ৰকৃতি, প্ৰেম, বাস্তৱতা, কাৰুণ্য, অতীন্দ্ৰীয়বাদ, সৌন্দৰ্য তৃষ্ণা, বেদনা, চিৰ সুন্দৰৰ আৰাধনা, আবুৰসনা কোমল প্ৰেমৰ ভাব প্ৰকাশৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বৰ্তমান আবুৰহীন প্ৰেমৰ বৰ্ণনালৈকে অসংখ্য বিষয়বস্তুৱে কবিতাত স্থান পাইছে। অসমীয়া কবিতাত আধুনিকতাৰ বাটকটীয়া দেৱকান্ত বৰুৱা । হেম বৰুৱা, নৱকান্ত বৰুৱা আদিয়ে বাট ল’লে এক ৰুচিশীল বাটেদি। তাৰ পিছতেই এতিয়া অত্যন্ত ভিৰ সেই বাটত। নতুন নতুন ৰুচি-অভিৰুচিৰে অসমীয়া কবিতা এতিয়া ৰং-বিৰঙেৰে বিচিত্ৰ। ঈশ্বৰ আৰু প্ৰকৃতিক এফলীয়া কৰাৰ বিপৰীতে কিছু কবিয়ে প্ৰকৃতি আৰু ঈশ্বৰক নতুনকৈ মূল্যায়ন কৰিছে। নৱকান্ত বৰুৱায়ো প্ৰকৃতি আৰু ঈশ্বৰক কবিতাৰ পৰা বাদ দিয়াটো ভুল বুলি অনুসুচনাৰ সুৰত ক’ৰবাত কৈছে। 

মুঠতে কবিতাক ভাল পোৱা মানুহ হিচাপে এইবোৰকে প্ৰত্যক্ষ কৰোঁ, কৰি ৰস আস্বাদন কৰোঁ, কেতিয়াবা আনন্দ, কেতিয়াবা নিৰানন্দ আৰু বিভিন্নতা দেখি হতাশাৰ মাজতো আশাৰ সঞ্চাৰহে বেছি হয়।  


আপুনি কবিতা কিয় পঢ়ে?
কবি এজনে এটা যুগৰ সূক্ষ্মতম চেতনা ধাৰণ কৰে বুলি কোৱা হয়। এজন কবিয়ে আন মানুহতকৈ বহুত বেছি সূক্ষ্মভাৱে জীৱন আৰু জগতৰ প্ৰতি সচেতন হয় । কবিতা একোটা পৰম্পৰাও। সেই পৰম্পৰাত থাকি কবিয়ে পাঠকৰ লগত যোগাযোগ কৰে আৰু পাঠক সেই পৰম্পৰাৰে পৰিচিত হৈ কবিতাটোৰ অৰ্থোদ্ধাৰ কৰে। আনুভুতিক উপলব্ধিয়েই কবিতাৰ প্ৰাণশক্তি। বহিৰ্দৰ্শন, অন্তঃদৰ্শন এইবোৰ কোনে কেনেকৈ প্ৰকাশ কৰিছে, জীৱনক নতুনকৈ চাবলৈ  কেনেকৈ শিকাইছে, মূলতঃ এইবোৰ পাবৰ কাৰণেই কবিতা পঢ়োঁ। সেইবুলি অকল দাৰ্শনিক ভাব আৰু সূক্ষ্ম চেতনা বিচাৰিয়েই কবিতা নপঢ়োঁ, পঢ়োঁ আনন্দ ল’বলৈ, নতুন এখন জগত চিনিবলৈ, কবিতাৰ লগত আত্মীয়তা গঢ়িবলৈ। যত্ন কৰি চাওঁ কবিগৰাকীক জুমি চাবলৈও। 


কেনে ধৰণৰ কবিতাই আপোনাক তৃপ্তি দিয়ে?
ভগৱান আৰু প্ৰকৃতিৰ সুন্দৰ বৰ্ণনা, ৰহস্যময়তা, কাৰুণ্য, দুখ, শোক, বেদনাৰে ভৰা কবিতাই মোক বেছি আনন্দ দিয়ে। সেইবুলি হাস্য-ব্যঙ্গ থকা কবিতা বেয়া পাওঁ বুলি নধৰিব। প্ৰায়বোৰ বিষয়ৰ কবিতাকে মই ভাল পাওঁ। কিন্তু সকলোতকৈ ভাল লাগে মনত হিল্লোল তুলিব পৰা কবিতা, বহুত সময়লৈ বা বহুত দিনলৈ অনুৰণনৰ সৃষ্টি কৰিব পৰা কবিতা। তাৰ আৱেশ যেন মনত লাগিয়েই থাকক তেনে ধৰণৰ। প্ৰেমৰ সূক্ষ্ম অনুভূতি প্ৰকাশ কৰিব পৰা শব্দৰ মায়াজালেৰে পাঠকক বন্দী কৰি ৰাখিব পৰা কবিতা ভাল পাওঁ।


সাম্প্ৰতিক অসমীয়া কবিতা সম্পৰ্কে আপোনাৰ ধাৰণা কি?
সাম্প্ৰতিক কালৰ কবিতা সঁচাকৈ ক’বলৈ গ’লে পঢ়া হোৱা নাই। মনটো তাহানিৰ হৈ আছেই বাবেই নেকি নেজানো ওপৰে-ওপৰে চাই প্ৰথম বাৰতেই পঢ়ি ভাল লগা কবিতা তেনেকৈ নেপাওঁ। স্থূলতা আৰু খঁৰা খঁৰা শব্দৰ ব্যৱহাৰে কবিতাৰ গৰিমাকে হ্ৰাস কৰে। হয়তো বহুতৰ সংঘাতহীন জীৱন, সকলোতকৈ কবিতা লিখাটোৱেই আতাইতকৈ সহজ বুলি ভবা মনোভাব আৰু ভাব প্ৰকাশৰ সহজলভ্যতায়ো তেনে কৰিব পাৰে। তথাপি তাৰ মাজতে আশাৰ পোহৰ থকা কবিতাও বহুত আছে। পঢ়ি পুলকিত হওঁ। মুঠতে বেয়া ধাৰণা নাই।


কবিসকলৰ প্ৰতি আপোনাৰ কি আহ্বান?
আগৰ কবিসকলক কিবা কোৱাৰ ধৃষ্টতা নাই। নতুন সকলক কোৱাৰ সাহসো নাই। তথাপি উঠি অহা সকলক ক’ব বিচাৰোঁ যে কবিতাত স্থূলতাৰ প্ৰকাশ কিবা এটা ভাল নেলাগে। আবুৰ নোহোৱা হ’ব নেলাগে। শব্দৰ নান্দনিক সৌন্দৰ্য বৰ্তাই ৰাখিব লাগে। শব্দৰ ভঁড়াল চহকী হোৱা বাঞ্চনীয়। অধ্যয়ন অতি প্ৰয়োজনীয়। সমাজ, সমাজৰ সদস্য, পশু-পক্ষী, প্ৰকৃতি আদিৰ সূক্ষ্ম পৰ্যবেক্ষণ প্ৰয়োজন। অনুভূতিশীল কোমল এটা মনৰ প্ৰয়োজন। প্ৰকাশত কোমলতা থাকিব লাগে। বিদ্ৰোহ, খং, ক্ষোভ, প্ৰেম প্ৰকাশৰ কৌশলবোৰ আয়ত্ত কৰিব লাগে। পাঠকলৈ চিন্তাৰ খোৰাক দি অনুৰণন যোগাব পৰাৰ  কৌশল থাকিলে ভাল লাগে।

ড^০ গোপাল চন্দ্ৰ হাজৰিকা এগৰাকী কবি, লেখক আৰু ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গণিত বিভাগৰ প্ৰাক্তন মুৰব্বী অধ্যাপক৷ তেওঁৰ দুশখনতকৈয়ো অধিক গৱেষণা প্ৰবন্ধ বিভিন্ন আন্তৰ্জাতিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় গৱেষণা আলোচনীত প্ৰকাশ পাইেছ। তদুপৰি তেওঁৰ গণিত বিষয়ৰ স্নাতক পৰ্যায়ৰ বাৰখন গ্ৰ্ন্থ আৰু পাঁচখন  কবিতাৰ পুথি প্ৰকাশ পাইছে৷

Poetry Day

By Harekrishna Deka

Translated & Read by Krishna Dulal Barua